Osoby w spektrum ADHD myślą nieszablonowo. Jak budować z nimi relacje?

Myślenie poza schematami, wielka wrażliwość, łatwość nawiązywania kontaktów, ale też problemy z pilnowaniem upływu czasu, czasami brak cierpliwości. Między innymi te cechyzwiązane z ADHD mogą mieć duży wpływ na budowanie relacji prywatnych i zawodowych. Rozmawiamy o tym z osobami w spektrum i z psycholożką Emmą Nawrocką.

– Moim największym wyzwaniem w relacjach jest radzenie sobie z impulsywnością. Mówiędużo, czasami zbyt dużo, jestem bardzo spontaniczna, szybko podejmuję decyzje, potrzebuję nowych bodźców, szybkich strzałów dopaminy – mówi Magdalena Sosna, która prowadzi na Instagramie konto @adhdable. Kilka lat temu zdiagnozowano u niej spektrum ADHD. Dopiero wtedy zrozumiała, z czego wynikały różne jej reakcje i dlaczego postępowała w określony sposób. – Zdarzyło mi się umówić na dwa spotkania w tym samym czasie i pamiętałam tylko o jednym. Teraz wiem, że muszę mieć kalendarz w życiu prywatnym i zawodowym. Zdarza mi się na prywatne wiadomości nie odpisywać tygodniami. Nie dlatego, że nie chcę kontaktu z jakąś osobą, ale dlatego, że szybko tracę hiperfokus – tłumaczy.

Magdalena Sosna walczy o otwartość na neuroatypowość

Są jednak takie elementy budowania relacji, w których spektrum ADHD pomaga Magdzie. – Pomaga mi w utrzymaniu dużego grona przyjaciół, mam łatwość w nawiązywaniu relacji. Jestem ekspertką PR-u i swoją energię wykorzystuję w networkingu, lubię ludzi i chętnie nawiązuję kontakty. Jako osoba w spektrum ADHD lubię, a niekiedy po prostu muszę, myśleć poza schematami, aby dopasowywać się do wielu sytuacji. Dlatego doskonale wyczuwam, kiedy ktoś nie czuje się komfortowo. Zaznaczam jednak, że moje spektrum jest zaopiekowane. Inaczej pewnie mają się relacje w wypadku niezaopiekowanego ADHD –podkreśla. Niedługo po tym, jak Magda dostała diagnozę, zdiagnozował się jej mąż. – Idąc do ślubu, nie wiedzieliśmy, że oboje mamy spektrum ADHD. Mamy też sporo znajomych w spektrum ADHD i autyzmu. Nadajemy na podobnych falach, łatwo się wyczuwamy. Potrafimy przeskakiwać z wątku na wątek i na koniec łączyć je w nieoczywisty sposób, doskonale się przy tym rozumiejąc – opowiada. Chociaż, jak podkreśla, wyrozumiałości dla siebie wciąż się uczy. – Uczę się akceptacji spektrum ADHD, wiem, że ono ze mną będzie już zawsze. Chciałabym, żeby świat był bardziej otwarty na neuroatypowość, żeby pewne rzeczy, które ze spektrum płyną, nie były negatywnie odbierane. O tym opowiadam w mediach społecznościowych i podczas szkoleń tematycznych, które prowadzę.

Jakie znaczenie mają jasne komunikaty w relacjach z osobami w spektrum ADHD

 – Często jest tak, że kiedy o coś proszę partnera, wymagam, żeby było zrobione to już, teraz. Mam mało cierpliwości, szybko się stresuję – mówi Karolina. Wszystkim jej emocjom towarzyszy silny overthinking, dlatego w bliskich relacjach potrzebuje jasnych i prostych komunikatów. – Są momenty w relacjach, kiedy nie chcę kontaktu, bo muszę posiedzieć sama ze sobą, jak mam za dużo bodźców. To nie jest wina tej osoby, tylko po prostu muszę odpocząć. Ale zdarzają się i takie dni, kiedy jestem mocno zaangażowana – podkreśla. W relacjach najważniejsza jest dla niej cierpliwość. – Ale też zrozumienie. Nie wszystko, co wydaje się logiczne, dla osoby z ADHD, rzeczywiście takie jest. Na przykład dla mnie nie zawsze oczywistym jest to, żeby po zjedzeniu obiadu umyć od razu naczynia, a wolę najpierw zjeść, a później dopiero sprzątać albo jak mi się przypomni – tłumaczy. Nieco inaczej Karolina zachowuje się w relacjach zawodowych. Jak mówi, bardzo często dopasowuje się do rozmówcy czy pracodawcy. – Dużym wyzwaniem jest dla mnie organizacja czasu pracy. Za to łatwo przychodzi mi nawiązywanie kontaktu z ludźmi –wyjaśnia. 

Jak tłumaczy psycholożka Emma Nawrocka, ADHD może wpływać na relacje w bardzo różny sposób. – Pamiętajmy, że każdy przypadek jest indywidualny, a spektrum ADHD wpływa i pozytywnie, i negatywnie na relacje romantyczne, przyjacielskie i zawodowe. Lubimy przebywać wśród osób z ADHD. Ich otwartość, energia i entuzjazm są bardzo przyciągające. To osoby, które często myślą nieszablonowo, mają ciekawe pomysły, są wrażliwe i empatyczne – zauważa. Z łatwością przystosowują się do dynamicznych sytuacji. W pracy wyróżniaj się takimi cechami jak spontaniczność, natychmiastowe działanie, wielozadaniowość. – I mają niesamowite pomysły. Kiedy osoba w spektrum ADHD trafi na temat, który ją interesuje, całkowicie się temu poświęci – podkreśla psycholożka. 

Niepełna wiedza na temat ADHD może prowadzić do kłótni z osobami w spektrum

W niektórych wypadkach mogą jednak wystąpić trudności z koncentracją i utrzymaniem motywacji. – To może prowadzić do nieporozumień i frustracji u partnerów prywatnych i zawodowych. Zdarza się, że przez całą rozmowę osoby opowiadają o sobie. To nie jest tak, że nie chcą pytać, co słychać u drugiej osoby. Chcą, ale tego nie robią – wyjaśnia Emma Nawrocka. Znaczenie ma też impulsywność. – Mogą pojawiać się nieprzemyślane komentarze. Osobom w spektrum ADHD trudność może sprawiać pilnowanie czasu – niepunktualność, problemy z zapamiętaniem terminów, nieoddzwanianie, zapominanie o odpisaniu na wiadomości. Te problemy występują dosyć często, badania pokazują, że to elementy, które frustrują partnerów – mówi ekspertka. Szczególnie, kiedy chodzi o zapominanie o ważnych spotkaniach czy uroczystościach. – Stres z tym związany może potem odbić się w emocjonalnych reakcjach. Regulacja emocji często jest wyzwaniem dla osób z ADHD – zaznacza psycholożka. Dlatego tak istotna w relacjach z osobami w spektrum ADHD jest rozmowa. – Jak zresztą w każdej relacji. I jak w każdej relacji trzeba być cierpliwym i wyrozumiałym. Osoby z ADHD lubią konkretne zasady i oczekiwania. 

Ważna jest komunikacja, szczere powiedzenie, co jest irytujące. I uważne słuchanie. Gdy wiemy, że zachowania wynikają z trudności związanych z ADHD, funkcjonowanie w relacji jest znacznie prostsze – zapewnia Emma Nawrocka. Do tego niezbędna jest jednak edukacja. – Niepełna wiedza będzie prowadziła do stygmatyzacji, niezrozumienia, kłótni. Warto temu zapobiegać i wspólnie szukać rozwiązań.