Dzięki WJFF Kamera Dawida co roku niemożliwe staje się możliwe. W obrębie jednego programu zebrane zostają nierzadko bardzo różne filmy z najdalszych zakątków świata, wyświetlane wcześniej na największych festiwalach filmowych, jak Berlinale, Cannes, Wenecja czy Sundance. Łączy je konkretny fragment DNA: wszystkie dotykają szeroko rozumianej tematyki żydowskiej.
W bezpiecznej przestrzeni Kamery Dawida spotykają się ze sobą duchy i przepowiednie, Obecni i Nieobecni. Ożywają dotąd bezimienne wspomnienia, ukojenie znajduje nieutulony ból. Na ekranie, chociaż na chwilę, do Polski wracają też ci, którzy wyjechali z niej na zawsze. Czasami osobiście, kiedy indziej – we wspomnieniach i słowach. Jakich filmów i wydarzeń z tegorocznej selekcji nie wolno przegapić?
„Prawdziwy ból", reż. Jesse Eisenberg
Najnowszy reżyserski popis Jessego Eisenberga rozbudza wyobraźnię widzów od czasu styczniowej premiery na festiwalu Sundance. Nakręcony częściowo w Polsce film przygląda się nieoczywistej relacji dwóch kuzynów. Trzydziestokilkuletni amerykańscy Żydzi – David (Jesse Eisenberg) i Benji (Kieran Culkin) – niedawno stracili babkę pochodzącą z Polski. Za pieniądze ze spadku postanawiają udać się do jej ojczyzny. Chcą zobaczyć, gdzie się urodziła, i oddać jej hołd. Oczywiście podróż stanie się też pretekstem, by lepiej zrozumieć samych siebie, choć droga do tego zrozumienia niekiedy bywa mocno wyboista. Widzowie mają na co czekać – premierowy pokaz filmu uświetni swoją obecnością niemal cała ekipa, w tym starający się o polskie obywatelstwo Eisenberg, Culkin i producentki: Ewa Puszczyńska i Ali Herting.
„Treasure”, reż. Julia von Heinz
Innym powrotem do Polski po latach jest komediodramat „Treasure” z Leną Dunham, Stephenem Fryem i Zbigniewem Zamachowskim w rolach głównych. Akcja rozgrywa się w latach 90. Do otrzepującej się z komunistycznych realiów i powoli wchodzącej w romans z kapitalizmem Warszawy przylatuje Ruthie (Dunham) z ojcem Edkiem (Fry). Tylko on z całej rodziny przeżył Holokaust. Teraz powraca do ojczyzny po raz pierwszy od czasu II wojny światowej – niechętnie, wyłącznie na wyraźne życzenie córki, która chce wreszcie dowiedzieć się czegoś o swoich korzeniach. Prawdą jest, że twórcom nie udało się uniknąć stereotypizacji i skrótów. „Treasure” to film raczej lekki, nie we wszystkich miejscach dociągnięty, ale jednocześnie ciekawie wrażliwy, zabawny i niepozbawiony głębi. Z wyczuciem porusza temat dziedziczonych międzypokoleniowych traum, a temat Holokaustu, choć jest w nim stale obecny, nigdy nie wybija się na pierwszy plan z patosem, raczej pozostaje w tle, jak mroczny sen, z którego nie sposób się obudzić.
„Potop. Postscriptum”, reż. Łukasz Czajka
Na tegorocznym WJFFF premierowo pokazany zostanie film, który zagląda za kulisy powstawania legendarnego, nominowanego do Oscara – i najdroższego w historii polskiej kinematografii! – dzieła Jerzego Hoffmana. Równolegle twórcy szkicują portret samego reżysera. A jaki związek ma historia „Potopu” z tematem festiwalu? Otóż film najprawdopodobniej nie powstałby w tej formie, gdyby nie antysemicka nagonka z 1968 roku. Sienkiewicza miał bowiem ekranizować zmuszony do wyjazdu z Polski Aleksander Ford. Swoimi wspomnieniami z tego spektakularnego planu dzieli się z widzami sam Jerzy Hoffmann, ikona, człowiek kina i charyzmatyczny gawędziarz o niestępionej, bogatej w detale pamięci.
„Porcelanowa wojna”, reż. Slava Leontyev
Nagrodzony na festiwalu Sundance zaskakujący dokument. Pośród chaosu i przemocy, jakie na Ukrainę sprowadziła pełnoskalowa rosyjska inwazja, na straży piękna i sztuki stają jej ambasadorzy – artyści. Andriej Stefanow i małżonkowie Sława Leontiew i Ania Stasieńko nie mają wyboru, muszą sięgnąć po broń. Ale obok pistoletów uzbrojeni są też w sztukę. Chwile skupienia w pracowni przeplatają się z czasem na froncie. Gdy wojna nabiera intensywności, Andriej postanawia sfilmować ich historię przy wykorzystaniu maleńkich porcelanowych figurek stworzonych przez Sławę i Anię. Ich kruchość i misterne piękno stoją w jasnej opozycji do brutalnego wojennego tarana, a w świetlistej porcelanie przeszłość przegląda się z nadzieją w przyszłości. To opowieść o tym, że siła sztuki i myślenia w artystycznych kategoriach potrafi ratować ducha w chwilach, gdy świat wydaje się kończyć. A wszystko w rytm porywającej muzyki ukraińskiej grupy DachaBracha.
„Wśród sąsiadów”, reż. Yoav Potash
Światowa premiera i film zamknięcia 22. Festiwalu Kamera Dawida: jeden z tych seansów, które wciskają w fotel, uniemożliwiając wydobycie głosu z gardła. Łącząca materiały współczesne, archiwalia i fragmenty animowane opowieść o urwanej nagle przez wojnę koegzystencji polskich katolików i Żydów w małym miasteczku Gniewoszów, odkrywana przez powracających tam po latach potomków mieszkańców. Historia tego miejsca nie różni się od tak wielu innych: względnie niewinne sąsiedzkie przyjaźnie i animozje przerywa wojna. Wszystko eskaluje, rozpoczyna się koszmar. O tym, jak wyglądały realia życia po jej wybuchu, opowiadają „ostańcy” – ostatni żyjący pochodzący z Gniewoszowa Żyd i kobieta, która jako dziewczynka przyjaźniła się z żydowskim chłopcem, a potem była naoczną świadkinią mordowania Żydów przez polskich sąsiadów. Nagradzany amerykański filmowiec Yoav Potash („Crime After Crime”) zagląda w najbardziej zapalne – i w wyrachowany sposób politycznie zawłaszczone – rejony polskiej narodowej pamięci. Jednak porusza się po tym delikatnym gruncie z wyczuciem, dając nadzieję, że tak samo jak było możliwe niegdysiejsze wspólne życie, możliwa jest wspólna pamięć o przeszłości. Lektura obowiązkowa, szczególnie dla wrażliwych – choć dla nich najtrudniejsza.
Filmowi będzie towarzyszył panel „Konflikty zbrojne / traumy”. Jego celem jest pokazanie wojny z perspektywy jednostki, przez pryzmat działań i narzędzi terapeutycznych. Rozmowę z Małgorzatą Wosińską, znaną specjalistką zajmującą się tematem traumy, poprowadzi Anna Wacławik.
22. edycja festiwalu Kamera Dawida odbędzie się w dniach 4–30 listopada w formie hybrydowej. Pokazy stacjonarne planowane są w dniach 4–10 listopada w kinie Muranów i Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Wybrane filmy będą dostępne online na ogólnopolskiej platformie vod.warszawa.pl od 15 do 30 listopada 2024 roku.
Zaloguj się, aby zostawić komentarz.