Codzienne doświadczenia czarnoskórej społeczności coraz częściej przekładane są na język filmu, a głos twórców koloru przebija się do mainstreamu. Jeżeli chcesz lepiej zrozumieć, na czym polega dyskryminacja Afroamerykanów i systemowy rasizm w Stanach Zjednoczonych (i nie tylko), zacznij edukację od najlepszych filmów. Kilka z nich stanie w tym roku do oscarowego wyścigu.
„Judas and the Black Messiah”, reż. Shaka King
Prace nad biografią Freda Hamptona, jednego z najważniejszych działaczy Partii Czarnych Panter, organizacji walczącej o równe prawa dla Afroamerykanów, trwały od 2014 roku. Początkowo w projekt zaangażowani byli bracia Kenny i Keith Lucas oraz Will Berson. Gdy dołączył do nich Shaka King, a rodzina legendarnego działacza zatwierdziła projekt, prace w końcu ruszyły. Film skupia się na zdradzie Hamptona (w tej roli nominowany do Oscara Daniel Kaluuya) przez jego bliskiego współpracownika i informatora FBI, Williama O’Neala (Lakeith Stanfield, również doceniony oscarową nominacją). To za sprawą jego donosów działacza zamordowano w 1969 roku. Morderstwo Hamptona i kilku innych działaczy sąd uznał za „uzasadnione”, a sprawę zamknięto. Film powalczy o pięć statuetek.
„Pewnej nocy w Miami”, reż. Regina King
25 lutego 1964 roku Cassius Clay (Eli Goree), na przekór wszelkim przeciwnościom, zostaje mistrzem świata wagi ciężkiej. Wśród kibiców jest przyjaciel Claya, Malcolm X (Kingsley Ben-Adir) – charyzmatyczny aktywista walczący o równouprawnienie i prawa człowieka, który postanawia zorganizować kameralne przyjęcie na cześć nowego mistrza. Dołączają do nich legenda muzyki Sam Cooke (Leslie Odom Jr.) i ikona amerykańskiego futbolu Jim Brown (Aldis Hodge). Tu kończą się znane nam fakty. Co wydarzyło się za zamkniętymi drzwiami? I co skłoniło Claya, żeby dwa dni później ogłosić przejście na islam i zmianę imienia na Muhammada Aliego? Próby zapełnienia tych białych pól podjął się dramaturg Kemp Powers, a później Regina King, która przeniosła sztukę na wielki ekran. Jej reżyserski debiut ma szansę na trzy Oscary.
„Czarne bractwo. BlacKkKlansman”, reż. Spike Lee
Spike Lee został pierwszym ciemnoskórym przewodniczącym jury w przeszło 70-letniej historii festiwalu Cannes. Podczas wydarzenia miał również odebrać Złotą Palmę za całokształt twórczości. Dorobek reżysera doceniono za wnikliwą analizę społeczną, unikatową perspektywę i zaangażowanie polityczne. Wszystkie te elementy znaleźć można w jego ostatnim filmie z Johnem Davidem Washingtonem i Adamem Driverem. Za historię o dwóch detektywach przenikających do struktur Ku Klux Klanu reżyser otrzymał pierwszego w historii Oscara. Film można oglądać na Netfliksie.
„Nie jestem twoim murzynem”, reż. Raoul Peck
W 1979 r. James Baldwin rozpoczyna pracę nad książką „Remember This House”, potrójnej biografii Medgara Eversa, Malcolma X i Martina Luthera Kinga – kolejno zamordowanych działaczy, a prywatnie, przyjaciół pisarza. Słynny eseista nigdy nie kończy swojego dzieła. Umiera w 1987 r., pozostawiając po sobie zaledwie 30 stron tekstu i setki stron notatek. Blisko 30 lat później Raoul Peck postanawia dokończyć jego pracę, przekładając filozofię Baldwina na język filmu. Wykorzystując niepublikowane dotąd fragmenty „Remember This House”, a także archiwalne filmy i zdjęcia, reżyser opowiada historię segregacji rasowej, prześladowań i walki o prawa Afroamerykanów w USA. Film był nominowany do Oscara w kategorii najlepszy pełnometrażowy film dokumentalny, a teraz można go oglądać na vod.pl.
„Selma”, reż. Ava DuVernay
– Na końcu będziemy pamiętać nie słowa naszych wrogów, ale milczenie naszych przyjaciół – mówił Martin Luther King, jeden z najważniejszych działaczy na rzecz praw Afroamerykanów i laureat Pokojowej Nagrody Nobla. „Selma” śledzi losy aktywisty (David Oyelowo) po powrocie do USA w 1965 r. Z miasta Selma w kierunku Montgomery wyrusza marsz protestacyjny, który zostaje brutalnie spacyfikowany przez policję. Całe zdarzenie filmują wszystkie krajowe telewizje. Niedługo potem do Selmy z całego kraju ściągają ogromne rzesze ludzi o różnym kolorze skóry i wyznaniu, a w stronę Montgomery kieruje się wielotysięczny tłum z Kingiem na czele. Film Avy DuVernay, reżyserki głośnej serii „Jak nas widzą” (dostępna na Netfliksie), nagrodzono Oscarem. Tytuł jest dostępny na vod.pl.
„Ma Rainey: Matka bluesa”, reż. George C. Wolfe
Adaptacja sztuki dwukrotnego laureata Pulitzera Augusta Wilsona to historia upalnego popołudnia w studiu nagraniowym w Chicago lat 20. Legendarna piosenkarka Ma Rainey (Viola Davis, nominacja do Oscara) pracuje z zespołem nad nowym materiałem. Artystce towarzyszy producent Mel Sturdyvant, z którym Rainey wdaje się w konflikt, przekonana, że to ona powinna mieć pełną kontrolę nad własną muzyką. W tym samym czasie Leeve (Chadwick Boseman w ostatniej roli), młody, ambitny trębacz próbuje zaimponować producentowi, by rozpocząć solową karierę. Jednak ani on, ani matka bluesa nie mają szans w starciu z rasistowską wytwórnią. Klaustrofobiczny obraz Wolfe’a to energetyzująca mieszanka muzyki i emocji, w rytm których toczy się akcja. Pięć nominacji do Oscarów.
„Syn Ameryki”, reż. Kenny Leon
Adaptacja docenionej przez krytyków broadwayowskiej sztuki. Kendra Ellis-Connor (nominacja do Emmy dla Kerry Washington) poszukuje swojego nastoletniego syna, który od blisko doby nie daje znaku życia. Afroamerykanka zwraca się o pomoc do policji. Oficer nie traktuje jednak poważnie jej próśb, dopóki nie dołącza do niej jej były mąż, Scott. Razem z białym mężczyzną na komisariacie zjawia się ciemnoskóry detektyw. Uczestniczył w aresztowaniu, przy którym miał być obecny ich syn. Minimalistyczną formę filmu (akcja rozgrywa się w jednym pomieszczeniu, a na ekranie oglądamy wyłącznie czterech bohaterów) dopełnia ogrom treści, który buduje złożony obraz amerykańskiego społeczeństwa. Film jest dostępny na Netfliksie.
„Córki pyłu”, reż. Julie Dash
Pełnometrażowy debiut Julie Dash opowiada o trzech pokoleniach kobiet z ludu Gullah, potomków afrykańskich niewolników mieszkających na niewielkiej wyspie w pobliżu USA. Oderwani od korzeni i odizolowani od świata białych, wykształcili oni własną tradycję, obrzędowość, a nawet język. Akcja filmu toczy się na początku XX w., a reżyserka przekonująco odtwarza styl życia społeczności i ich poglądy. Film Dash jest gęsto nasycony odwołaniami do afrykańskiej symboliki religijnej i zróżnicowanych kultur Czarnego Kontynentu. „Córki pyłu” to jeden z najważniejszych tytułów w historii czarnego kina. Film zawdzięcza swój renesans Beyoncé, która czerpała z niego na wizualnym albumie „Lemonade”.
„Uciekaj!”, reż. Jordan Peele
Czarnoskóry Chris (Daniel Kaluuya) ma poznać rodziców swojej białej partnerki. Seria dziwnych wydarzeń sprawia, że powoli odkrywa prawdziwy powód, dla którego został zaproszony do ich malowniczej posiadłości. W nagrodzonej Oscarem produkcji reżyser ubiera temat rasy w kostium horroru. Reżyserski debiut Jordana Peele’a zapewnił mu natychmiastowe uznanie w branży. Swoje miejsce w Hollywood reżyser przypieczętował horrorem „To my”, w którym bardziej niż na kwestiach rasowych, skupił się na podziałach klasowych.
„Czarna siła”, reż. Göran Olsson
Genialny dokument szwedzkiego reżysera pokazuje ewolucję Black Power, czarnego ruchu politycznego, który w latach 60. aktywnie działał na rzecz zwalczania rasizmu w Stanach Zjednoczonych. Nie tylko przez protesty, lecz także apele o ekonomiczny empowerment, własne, czarne instytucje oraz zwalczanie agresji policji. W filmie Olssona materiały archiwalne mieszają się ze współczesnymi komentarzami Eryki Badu, Angeli Davis czy Taliba Kweli oraz czarną muzyką, co dodatkowo podkreśla aktualność postulatów ruchu Black Power. Niemal dekadę po premierze „Czarnej siły” film zyskał drugie życie podczas amerykańskich protestów. Pozostaje ważnym świadectwem postulatów i żądań Afroamerykanów i innych dyskryminowanych mniejszości. Dokument można obejrzeć bezpłatnie na platformie NOWNESS.
„Queen & Slim”, reż. Melina Matsoukas
Pierwsza randka Queen i Slima jest daleka od ideału. Wpadli sobie w oko, ale rozmowa się nie klei, a każde z nich marzy, by wrócić już do domu. Spotkanie przybiera jednak nieoczekiwany obrót, gdy w drodze powrotnej zostają zatrzymani przez policję. Muszą uciekać, a ich losy splatają się bezpowrotnie. Melina Matsoukas przenosi historię Bonnie i Clyde’a we współczesne warunki społeczne Afroamerykanów. Film stworzony razem z Leną Waithe, która jest autorką scenariusza, to kinowy manifest przeciwko systemowym nierównościom rasowym w USA. W rolach głównych Jodie Turner-Smith („Nightflyers”) i Daniel Kaluuya („Uciekaj!”). Film jest dostępny w player.pl.
„Czarne Pantery”, reż. Agnès Varda
Słynna reżyserka od zawsze angażowała się w sprawy społeczne. W „Czarnych Panterach” jako jedna z niewielu białych filmowców zostaje zaproszona do świata organizacji walczącej o prawa Afroamerykanów. Reżyserka oddaje głos aktywistom. Oprócz przywódców ruchu, Varda poświęca wiele czasu kobietom koloru, które w organizacji cieszą się takimi samymi prawami jak mężczyźni. „Czarne Pantery” pozostają ważnym świadectwem walki i postulatów antyrasistowskich ruchów.
„Nienawiść, którą dajesz”, reż. George Tillman Jr.
Starr Carter (Amandla Stenberg, prywatnie również aktywistka) żyje na granicy dwóch światów. Dziewczyna mieszka w ubogiej dzielnicy zamieszkanej głównie przez Afroamerykanów, ale uczęszcza do przeważająco białego liceum. Krucha równowaga zostaje nieodwracalnie zachwiana, gdy na oczach Starr zastrzelony zostaje jej przyjaciel z dzieciństwa, Khalil. Dziewczyna musi odnaleźć się w złożonej tożsamości, by móc wykorzystać swój głos w słusznej sprawie. Można oglądać na player.pl.
Zaloguj się, aby zostawić komentarz.