Justyna Kopińska: Konserwatywni liderzy wykorzystują stereotyp „bezdzietnej kociary”

Stereotyp starej panny z kotem żyje i ma się dobrze. To narracja, którą wykorzystują przywódcy partii konserwatywnych w Stanach Zjednoczonych, ale i w Polsce. Justyna Kopińska w cotygodniowym felietonie wnikliwie przygląda się temu zjawisku.

– Przyszłość demokratów kontrolowana jest przez ludzi, którzy nie mają dzieci. Jesteśmy prowadzeni przez bezdzietne kobiety z kotami, które są nieszczęśliwe z powodu wyborów, jakich dokonały, więc pragną unieszczęśliwić też resztę kraju – mówił w 2021 roku w Fox News J.D. Vance, amerykański polityk, obecnie kandydat na wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych.

Na jego słowa zareagowała wówczas komiczka Chelsea Handler: – Jedyną rzeczą prywatną, o której mówię głośno, jest to, że nie chcę mieć dzieci. Mówiłam to na scenie i w wywiadach. To także pierwsza rzecz, którą powtarzam, patrząc rano w lustro. Na świecie jest wiele kobiet takich jak ja. Każdą z nas na jakimś etapie życia ktoś zawstydza.

Konserwatywni liderzy w reakcji na skecz przekonywali, że Handler udaje szczęśliwą kobietę, od lat „spędzając wieczory walentynkowe z garścią tabletek Xanaxu”.

Vance wymienił bezdzietnych demokratów: Pete’a Buttigiega oraz Kamalę Harris. Buttigieg przeszedł wówczas bolesny proces adopcyjny i mierzył się z wieloma obciążeniami. Polityk podkreślił, że Vance nie mógł o tym wiedzieć, ale właśnie dlatego nie powinno się „mówić o rodzicielstwie innych osób”.

Po wypowiedzi Vance’a krytyka Harris, dotycząca jej życia prywatnego, przybrała na sile. Zareagowała na nią jej pasierbica Ella, pisząc, że kocha „troje rodziców”, oraz pierwsza żona obecnego męża liderki. Kerstin Emhoff prosiła o zaprzestanie ataków na Harris, podkreślając, że brak biologicznych dzieci nie oznacza, jak mówił Vance, mniejszego zainteresowania interesem kraju. Mówiła, że rodzicielstwo ma różne oblicza, a Harris jest „kochającym i opiekuńczym rodzicem”.

Od czasu, gdy Donald Trump ogłosił J.D. Vance’a swoim wiceprezydentem, do jego słynnej wypowiedzi nawiązują kolejne osoby. Aktorka Jennifer Aniston (m.in. „Przyjaciele”, „The Morning Show”) napisała: „Naprawdę ciężko mi uwierzyć, że coś takiego padło z ust potencjalnego wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych”. I życzyła politykowi, by jego córka miała na tyle szczęścia, by donosić ciążę.

Potencjalny wiceprezydent odniósł się do tych głosów w programie Megyn Kelly. Tłumaczył, że często posługuje się sarkazmem, a słów o kociarach nie należy brać dosłownie.

Jednak CNN i BBC przypomniało wiele komentarzy Vance’a na temat bezdzietności. W trakcie przemówień polityk argumentował, że najbardziej obłąkani i psychotyczni ludzie zwykle nie mają dzieci.

Wypowiedzi potencjalnego wiceprezydenta mają szersze tło. „Jeśli jesteś dziewczyną, po co w ogóle żyjesz ponad 30 lat, jeśli nie masz dzieci?” – pyta Andrew Tate. Jego konto na Twitterze ma blisko 10 mln fanów. Z kolei John Mac Ghlionn zastanawia się na łamach „Newsweeka”, czy Tylor Swift nadaje się na wzór dla dziewczynek, skoro w wieku 34 lat nie ma dzieci. Tate także wymienia Swift, pisząc o trzydziestoletnich, bezdzietnych kobietach. Konserwatywni autorzy przypominają, że piosenkarka pojawiła się na okładce magazynu „Time” z kotem.

Na łamach Vogue.pl pisałam o słynnej wypowiedzi prezesa Kaczyńskiego o Polkach, które „dają w szyję” i nie zachodzą w ciążę. Poprosiłam wówczas Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych o porównanie konsumpcji pomiędzy grupami zdefiniowanymi przez dwie zmienne (płeć i wiek) zarazem, a nie przez jedną zmienną (płeć) i drugą zmienną (wiek) osobno.

Wyniki pokazały, że teza prezesa Jarosława Kaczyńskiego jest fałszywa. Lecz polityk jej nie sprostował.

Stereotyp kociar, leków nasennych i „dawania w szyję” jest nadal silny w społecznościach patriarchalnych. BBC przytacza fragment szkockiej gazety z lat osiemdziesiątych XIX wieku, w której informowano, że stara panna nie może istnieć bez kota.

Interesujące, że prowadzona w XXI wieku dyskusja nadal dotyczy głównie kobiet. Ojciec narodu amerykańskiego, George Washington, podobnie jak Kamala Harris, nie miał dzieci biologicznych. Lecz konserwatywni politycy go za to nie dyskredytują. Donald Trump wszedł na Narodową Konwencję Republikanów przy utworze „It's A Man's Man’s Man’s World” Jamesa Browne’a.

*

Podcast „O milimetr do przodu”

Justyna Kopińska to nagradzana dziennikarka i reporterka. Ukończyła socjologię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Doświadczenie zawodowe zdobywała w Stanach Zjednoczonych i Afryce Wschodniej.

Autorka sześciu książek, m.in. „Czy Bóg wybaczy siostrze Bernadetcie”, „Polska odwraca oczy”, „Lekarstwo dla duszy”. 

Twórczość przyniosła jej wiele nagród – jako pierwsza Polka została uhonorowana europejską nagrodą European Press Prize w kategorii Distinguished Writing Award. Zdobyła, m.in. Nagrodę PAP im. Ryszarda Kapuścińskiego, Grand Press, Nagrodę Newsweeka im. Teresy Torańskiej i Wyróżnienie Radia ZET im. Andrzeja Woyciechowskiego. Dwukrotna laureatka Mediatorów w kategorii Reformator. 

Otrzymała ustanowione przez prezydenta odznaczenie Infantis Dignitatis Defensori za zasługi dla ochrony dzieci w instytucjach zamkniętych.

Prowadzi podcast „O milimetr do przodu” o drogach do holistycznej poprawy życia. Od 2023 r. jest członkinią jury Nagrody „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej.