Prestiżowe instytucje publiczne nie przyznają w Polsce nagród w dziedzinie mody, ale gdyby istniały, to statuetki musiałyby trafić do polskich drag artystów i artystek oraz autorów i autorek ich scenicznych kreacji. Stroje wielu krajowych drag queens są wyrazem nieograniczonej i opartej na fantazji wolności twórczej. Drag obala opresyjne normy społeczne, a dobry gust jest dla niego powodem do żartów. Polska sztuka dragu ma różne modowe oblicza. Jedno z nich związane jest z wybitnym designem, z queerowym polskim haute couture. Jego twórcami są między innymi – a może przede wszystkim – Juliusz Rusin i Maciej Jóźwicki z Poznania.
Najnowszy projekt RAD Duet jak zwykle niesie ze sobą ważne przesłanie. – W obliczu niepewności, nadziei i oczekiwania na pierwszą w Polsce ustawę o związkach partnerskich świat sztuki dragu łączy się ze światem mody, aby walczyć o prawa i widoczność osób LGBT+. Przedstawiamy cztery współprace drag queens i RAD Duet w niepublikowanych dotąd sesjach – zapowiadają Rusin i Jóźwicki.
Ciotka Offka: Cesarzowa śmierci
Ciotka Offka, czyli Dawid Suma, została cesarzową kostuch, czyli personifikacji śmierci. Władczyni, w odróżnieniu od swoich podwładnych, nie nosi zgrzebnego, mnisiego płaszcza i nie trzyma w ręku kosy. Założyła za to spektakularną, mroczną suknię. Funkcję kos przejęły wielkie, czarne szpony. Królowa nie jest również kościotrupem, lecz kształtną kobietą, mężczyzną, osobą. Podróżująca, przekształcająca się płeć jest istotą i siłą napędową dragu.
Zapleciona z blond włosów korona może być akcesorium słowiańskim. Czy mamy zatem do czynienia ze słowiańską boginią śmierci – Marzanną – albo bogiem podziemia Merotem? Ciężkie, wysokie nakrycie głowy z długim welonem przypomina żałobne stroje z epoki wiktoriańskiej. Wybujały strój Ciotki przywodzi też na myśl postać z obrazu „Thanatos” (1898–99) Jacka Malczewskiego z Muzeum Narodowego w Warszawie. Bóstwo śmierci jest tam kobietą w rozchylonej, drapowanej, czerwonej szacie, która ukazuje krągłe pośladki, nogi, plecy. Ciało Thanatos nie przypomina ani kościotrupa, ani rozkładającego się truchła. Jest witalne, seksualne, wyzwolone – tak jak Ciotka Offka, która na planie zdjęciowym zrzuciła suknię i wyeksponowała swoje męsko-damskie wdzięki. Wystąpiła w gorsecie, peniuarze i pończochach z podwiązkami.
– Kontrast między żałobną czernią a uwodzicielskim, burleskowym kostiumem symbolizuje granice pomiędzy życiem a śmiercią, surowością a pięknem, kobietą a mężczyzną, które Ciotka Offka rozmywa na scenie. Projekt „Prosektorium” łączy w sobie elementy burleski i dragowego performansu. Czerpie z utworów „W prosektorium” Macieja Zembatego oraz „Teeth” Lady Gagi – tłumaczą projektanci
Ubiory wpisują się w bogatą modową tradycję łączenia erotyzmu z tradycjami żałobnymi. Jej twórcami są m.in. Walter van Beirendonck, Haider Ackermann i Dilara Findikoglu.
Weronika Walijewska sfotografowała Offkę w słynących z socrealistycznej ozdobności wnętrzach Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie.
Alexis Saint-Pete: Ludowa i zaangażowana
Image Alexis to mieszanka tajemniczej, ale słodkiej, intelektualnej, lecz zmysłowej urody Włoszki Moniki Vitti oraz punkowej seksbomby Pameli Anderson, muzy Vivienne Westwood. Alexis Saint-Pete, czyli Piotr Lorek, jest pierwszym Polakiem, który wystąpił w show „RuPaul’s Drag Race UK”. Jej przerysowany, gorsetowy kostium nawiązywał do polskiej flagi i sztuki ludowej. Autorzy, stroju, czyli RAD Duet, wyjaśniają, że kilimowa kurtka ma proweniencję huculską, a suknia reprezentowała kolekcję „Wiesia”, dzięki której Juliusz i Maciej podbili świat mody.
Spektakularna stylizacja to zarazem nowy wątek w długich dziejach mody interpretującej polskie motywy ludowe. Twórcy z epoki Młodej Polski łączyli zachodnioeuropejskie tendencje z zakopiańszczyzną. Na początku XX wieku robił to też stołeczny dom mody Herse. Polka i Żydówka Lola Prusak wplotła ludowe połączenia kolorystyczne w pret-à-porter Hermèsa. Grażyna Hase zachwycała ludowością w czasach PRL-u. Arkadius podbił Londyn wiejską „Pauliną”, a RAD połączył rodzimy folk z queerem, dragiem, seksapilem.
W sesji Weroniki Walijewskiej Alexis Saint-Pete pręży ciało w strojach RADu z kolekcji „Irena”. Ubiory afirmowały dziedzictwo Huty Szkła Gospodarczego „Irena”. Jej wyroby kryształowe dekorowały regały niemal wszystkich domów i mieszkań w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej.
Kolekcja powstała w 2022 roku, w czasach, kiedy polskie społeczeństwo tłumnie wychodziło na ulice w obronie wolności, praworządności oraz praw kobiet i osób LGBTQ+. „Irena” przestrzegała przed manipulacjami politycznymi, które symbolizuje deseń przedstawiający stonkę. W latach 50. komunistyczna propaganda głosiła, że pożerające polskie ziemniaki owady zrzuciły na Polskę samoloty z USA.
Twoja Stara: Emploi matki
Twoja Stara jest pierwszą zwyciężczynią polskiego programu telewizyjnego „Czas na Show. Drag Me Out”. Artystka stworzyła duet z kulturystą Marcinem Łopuckim. Ich wspólna droga nie zawsze była usłana różami. Ułożyła się jednak w emocjonującą i wzruszającą opowieść o męskości, która odnajduje własną kobiecość, co może prowadzić wyłącznie do pełnego szczęścia.
Twoja Stara nie jest tak wyzywająca jak Saint-Pete czy Offka. Z klasą odgrywa rolę matki. Na scenie mówi o sobie:matka, jakiej nigdy nie mieliście... i mieć nie chcecie. Jej stroje wyróżniają szyk retro i elegancja, ale oczywiście nie ta minimalistyczna i modernistyczna. Wytworność Twojej Starej przypomina styl Alexis Carrington Colby, która zapuściła wąsy, albo pracownicy seksualnej pracującej w eleganckim warszawskim hotelu w latach 80.
W błękitnej denimowej garsonce RAD Duetu wygląda jak konserwatywna, szczelnie zakrywająca ciało liderka ruchu oporu osób LGBTQ+. Marynarka kończy się baskiną, a ołówkowa spódnica – falbaną. Wysokie ramiona militarnej góry mogą być echami bufek lub znakiem tężyzny fizycznej żołnierza. Militarnym wątkiem są także naramienniki.
Klamra paska przedstawia heraldyczną lilię, nazywaną również fleur-de-lis. Podobne lilie wieńczyły korony królewskie, np. koronę Kazimierza Wielkiego. Władczynie i władcy nie byli jednak w tym wypadku bezpośrednią inspiracją. Projektanci i artystka nawiązali do harcerstwa, będącego dla wcielającego się w Twoją Starą Piotra pierwszą społecznością, w której poczuł się akceptowany, gdzie czuł, że jest na swoim miejscu.
Piotr Buśko jest cenionym aktywistą. Nawiązanie do harcerstwa przeczy stereotypom, które łączą tradycyjne służby mundurowe z queerofobią. Jeansowy kostium ozdobiony jest wymownymi symbolami. Na Berecie Starej widnieje różowy trójkąt, który składa hołd osobom queerowym więzionym w obozach koncentracyjnych. Podczas drugiej wojny światowej naziści znakowali w ten sposób osoby LGBTQ+. Na ubraniu widać także m.in.: flagę osób transpłciowych, serduszko w barwach ukraińskich, czerwoną kokardkę – symbol solidarności z osobami żyjącymi z HIV, a także dorodnego bakłażana, szminkę i oko z tęczową tęczówką oraz białą i czarną dłoń w uścisku. Stara przytula nas wszystkich! Parafrazując piosenkę Majki Jeżowskiej, można zaśpiewać: Wszystkie dzieci Starej są. – W sesji zdjęciowej autorstwa Alicji Kozak Twoja Stara występuje również w sylwetce „Urna wyborcza” i „Dyktator” z politycznej kolekcji „Irena” – dodaje RAD Duet.
Shady Lady: Niebinarna synteza
Strój „Synteza” Shady Lady powstał we współpracy z poznańskim projektantem o pseudonimie Jasiek X, a sesję autorstwa Gizeli Żak uzupełniają niepokojące ilustracje Anny Halarewicz. Shady Lady, w którą wciela się osoba niebinarna Sebastian Mucha, śpiewa drag-popowe piosenki i wydaje płyty. Performansy, które tworzy razem z RADem, przesycone są teatralnym dramatyzmem i mówią o sprawach szczególnie ważnych.
Projekt „Sawa” z 2001 roku sprzeciwiał się nacjonalizmowi, przypominał o wojennych tragediach Warszawy i zawłaszczał symbole narodowe dla osób queerowych. „Hiacynt” z 2022 roku opowiadał o sankcjonowanej przez państwo akcji milicyjnej, która w latach 1985–87 represjonowała osoby queerowe.
„Synteza”, którą pokazujemy po raz pierwszy, to opowieść o uwalnianiu płci, wyzwalaniu jej z opresyjnych norm. Czarny płaszcz, który przypomina wielką, fantazyjną suknię, symbolizuje wodę. Jej siła oswobadza Shady Lady i Sebastiana od ciężaru, którym są dla nich oczekiwania społeczne dotyczące płci. Woda obmywa urazy, a plamy i kreski Halarewicz wzmacniają efekt ablucji. Kostium, który jest pod płaszczem Shady, tworzą kubistyczne formy w kolorze cielistym – to fragmenty ciała poddane artystycznej reinterpretacji. Jego poszczególne części zmieniają swoje tradycyjne położenie. Zasady anatomii stały się złudzeniem.
Wszystkie projekty : RAD DUET
Sesja dla Ciotki Offki i Alexis Saint-Pete:
foto: Weronika Walijewska
asystentka fotografki: Paulina Stachnik
Sesja dla Shady Lady:
Kostium: RAD DUET x JASIEKX
foto: Gizela Żak
Asystentka: Patrycja Budziszewska
Ilustracje: Anna Halarewicz
Sesja dla Twojej Starej:
foto: Alicja Kozak i Jakub Jarka
Zaloguj się, aby zostawić komentarz.