W latach 20. XX wieku flapperki ścinały się na krótko, żeby podkreślić emancypację. W latach 60. aktywistka Angela Davis nosiła afro, by walczyć o równość. Teraz Nasrin Sotoudeh, irańska prawniczka zajmującą się prawami człowieka, zdjęła hidżab. Włosy od dawna są polityczne.
Włosy są formą politycznej ekspresji. W latach 20. XX wieku flapperki w geście emancypacji nosiły krótkiego boba. W latach 60. XX wieku afro Angeli Davis stało się symbolem walki o równość. W latach 80. XX wieku punkowie zainicjowali antyestablishmentową estetykę. W 2014 roku projektantka mody Vivienne Westwood zgoliła włosy, by zwrócić uwagę na zmiany klimatu, a w 2015 roku aktorka Rose McGowan obcięła włosy, wyjaśniając we wspomnieniach „Brave”, że nie chce już wyglądać jak „męska fantazja”. W 2017 roku McGowan pomogła w pchnięciu do przodu ruchu #MeToo, po tym jak w 1997 roku na Festiwalu Filmowym Sundance została zgwałcona przez Harveya Weinsteina.
– Włosy były używane jako wyraz przekonań i poglądów od najdawniejszych czasów i ciągle widzimy tego przykłady w różnych kulturach na całym świecie – mówi historyczka włosów Rachel Gibson (@thehairhistorician). – Afro stało się nierozerwalnie związane z prawami obywatelskimi. Skinheadzi reprezentowali bunt i odrzucenie tradycyjnie przyjętej estetyki społecznej w latach 80., a podatek od pudru do włosów z 1786 roku doprowadził do masowego odrzucenia peruk dla mężczyzn, sprawiając, że narodziła się moda na krótkie, naturalne fryzury. Włosy zawsze ucieleśniały sprawę polityczną.
Rewolucja w koloryzacji
Kiedy Nadieżda Tołokonnikowa, członkini punkowego zespołu Pussy Riot, została aresztowana na placu Błotnym w Moskwie w 2015 roku, jej włosy były częściowo zielone, aby pasowały do rosyjskiego munduru więziennego. Nosiła go w proteście na rzecz uwięzionych kobiet. W Wielkiej Brytanii w październiku tego roku Bleach London zafarbował czarny symbol Extinction Rebellion na żółty kolor jednemu z protestujących, tak aby pasował do kamizelek ochronnych noszonych przez okoliczną policję. Rozpoznawalne obecnie na całym świecie logo Extinction Rebellion przedstawia ziemię z centralnie umieszczoną klepsydrą, mówiącą, że kończy się czas dla planety.
– W przeciwieństwie do mody włosy są bardziej dostępną drogą do określonego trendu lub wizualnej reprezentacji grupy, z którą się identyfikujesz – mówi Gibson. – Być może nie było cię stać na strój Vivienne Westwood, ale golarka Bic i kilka tanich farb do włosów zrobią to samo, pokazując światu, że popierasz ruch punkowy. Włosy mogą być używane jako płótno dla politycznych przekonań. W XVIII wieku Francuzki wkładały w peruki statki i flagi, aby okazać wsparcie w bitwach wojskowych. Na rozdaniu Oscarów w 2018 roku nominowana do nagrody dla najlepszej aktorki Meryl Streep nosiła wbitą w kok szpilkę Times Up, sygnalizując poparcie dla ruchu przeciwko molestowaniu seksualnemu.
Deklaracja niepodległości
Włosy mogą wiele znaczyć. Film „The Post – Trump Haircut” z 2016 roku dokumentuje powszechne przemiany, jakie dokonały się po wyborze Trumpa na prezydenta. Kobiety odrzuciły łagodniejsze fryzury na rzecz ciemniejszego koloru i mocnego cięcia. – Kiedy widzisz tyle blond włosów na podłodze, wiesz, że coś się dzieje – powiedziała Nicole Buttler, dyrektor kreatywna w Daniel’s Salon w Waszyngtonie. – To było jak masowa deklaracja niepodległości.
Długie włosy hipisów w latach 70. też odzwierciedlały bunt . – Nie tylko przeciwstawiali się schludnym fryzurom rodziców, ale także dystansowali się do konfliktu w Wietnamie, kontrastując z wojskowym stylem – mówi Gibson.
W „Autoportrecie Fridy Kahlo z obciętymi włosami” (1940) wystrzyżona artystka trzyma w ręku nożyczki i odcięty warkocz. Na podłodze leżą pukle, a na górze widnieje tekst: „Spójrz, jeśli cię kochałam, to z powodu twoich włosów: teraz, kiedy nie masz włosów, nie kocham cię już”. Krytycy sztuki z MoMa sugerują, że symbolizowało to odkrytą autonomię Kahlo po rozwodzie z artystą Diego Riverą w 1939 roku.
– Włosy są obarczone dużą ilością emocji i tożsamości, często tworzonych przez szerszą społeczność, a nie przez jedną osobę – mówiła Gibson. – Dopiero w latach 20. XX wieku pozwolono kobietom na odstępstwo od długich włosów i pokazywanie się w miejscach publicznych z rozpuszczonymi włosami. Od kobiet oczekiwano, że będą zapuszczały włosy i nosiły je na znak swojej kobiecości, a następnie wartości przypisanych żonie i matce. Dlatego też, kiedy kobiety zaczęły obcinać włosy na krótko, wywołało to powszechny skandal. Rzeczywiście, mężczyźni panowali nad wyglądem kobiet, ojcowie próbowali nawet postawić zarzuty karne fryzjerom, obcinającym ich córkom włosy na krótko, bez ich zgody. Widzimy to ponownie w bardziej nowoczesnych czasach, kiedy boby Vidal Sassoon z lat 60., układające się od razu po myciu, uwolniły kobiety od cotygodniowej podróży do salonu, dając im czas na pracę lub spędzanie czasu wolnego w inny sposób.
Walka o zmiany społeczne
Badanie przeprowadzone w 2016 roku przez Perception Institute potwierdziło, że czarne kobiety z naturalnymi włosami doświadczają uprzedzeń w miejscu pracy (w 2010 roku Chastity Jones omówiono[W1] posady w Alabamie, bo odmówiła ścięcia dredów). Na początku tego roku, na podstawie kilku kolejnych pozwów sądowych, Nowy Jork i Kalifornia zakazały dyskryminacji rasowej ze względu na włosy. Nowe wytyczne opublikowane w lutym przez nowojorską Komisję Praw Człowieka zapewniają ludziom prawo do „naturalnych włosów, poddanych lub niepoddanych obróbce fryzjerskiej, takich jak loki, warkoczyki, skręty, sploty Bantu, Afro, wygolone po bokach i/lub prawo do utrzymania włosów w stanie nieściętym i nieprzystrzyżonym”.
Ostatnio koszt fryzury nowojorskiej kongresmenki Alexandrii Ocasio-Cortez zyskał wielki rozgłos, ale fryzury noszone przez opozycję mają o wiele wyższą cenę. W tym roku, w Międzynarodowym Dniu Kobiet (8 marca), trzy kobiety z odsłoniętymi głowami protestowały pokojowo w Irani z powodu obowiązujących w ich kraju przepisów dotyczących hidżabu. Wręczały kobietom w metrze kwiaty. Nagranie wideo rozeszło się po całym internecie, a 31 lipca 2019 roku Monireh Arabshahi, jej córka Yasaman Aryani, i Mojgan Keshavarz zostały skazane na 55 lat więzienia między innymi za „zachęcanie do korupcji i prostytucji”.
To kontynuacja sprawy Nasrin Sotoudeh, irańskiej prawniczki zajmującej się prawami człowieka, która, jak powiedziała jej rodzina, została skazana w marcu na 38 lat więzienia i 148 batów za popieranie tej samej sprawy. Vida Movahed została zatrzymana w 2017 roku, machając białą chustą na patyku, stojąc na skrzynce z narzędziami na ruchliwej ulicy Rewolucji w Teheranie. Skłoniło to więcej kobiet do powstania, a następnie doszło do aresztowań. #TheGirlsofRevolutionStreet jest postrzegane jako irańskie #MeToo. W dniu 2 września 29 latka Sehar Khodayari podpaliła się przed teherańskim boiskiem po tym, jak dowiedziała się, że może zostać uwięziona na sześć miesięcy za próbę wejścia na stadion piłkarski, gdzie kobiety mają zakaz wstępu, przebrana za mężczyznę. Zmarła z powodu obrażeń tydzień później.
Polityka płci
W Afganistanie tajna praktyka przebierania dziewczynek za chłopców, dla wolności i statusu rodzinnego, nazywana jest bacha posh („przebieranie za chłopca”). Została udokumentowana przez szwedzką dziennikarkę śledczą Jenny Nordberg w książce „The Underground Girls of Kabul”. – Rodzina bez syna postrzegana jest jako słaba i pozbawiona perspektyw na przyszłość, podczas gdy synowie i mężczyźni funkcjonują jako waluta i miara siły w społeczeństwie w dużej mierze bez prawa – mówi Nordberg. Pierwszą rzeczą, jakiej wymaga zmiana afgańskiej dziewczyny w bacha posh, jest obcięcie włosów. Jak mówi Azita Rafat, afgańska parlamentarzystka, której najmłodsza córka zmieniła się w chłopca, dla jej sześciolatki było to bardzo proste – wycieczka do fryzjera, para dżinsów i koszula oraz zmiana imienia z Manouch na bardziej męsko brzmiące Mehran. – Mogła uprawiać sport, jeździć na rowerze i jeździć na siedzeniu pasażera obok swojego ojca, który był dumny z tego, że ma obok siebie syna. Mehran mogła nawet eskortować swoje siostry po okolicy, wszystkie dziewczyny zyskały większą swobodę poruszania się dzięki pojawieniu się chłopca w rodzinie. Obcięcie włosów w niektórych krajach to niewielka cena, jaką muszą zapłacić kobiety i dziewczynki, aby mogły wyjść na świat.
Zaloguj się, aby zostawić komentarz.