Co roku na kilka dni Paryż za sprawą targów Paris Photo staje się międzynarodową stolicą fotografii. Nad Sekwanę ściągają artyści, wystawcy i miłośnicy sztuki z całego świata. Sprawdzamy, czego można się spodziewać po tegorocznej edycji.
– Paris Photo oferuje spojrzenie na szerokie spektrum historii fotograficznego medium, ale pozostawia też sporo miejsca na nowe odkrycia – mówi Anna Planas, dyrektorka artystyczna Paris Photo 2023. Międzynarodowe targi fotografii, organizowane już od 26 lat, to jedno z najbardziej prestiżowych wydarzeń tego typu. Tegoroczna edycja gromadzi 191 wystawców z 25 państw, eksponujących dzieła ponad 800 artystek i artystów – zarówno debiutantów, jak i cieszących się już światową sławą. O tym, na jak wielką skalę zakrojone jest paryskie przedsięwzięcie, świadczy również miejsce prezentacji – Grand Palais Éphémère, olbrzymi pawilon na Polach Marsowych, u podnóża wieży Eiffla. Mierząca 10 tys. mkw. przestrzeń wystawiennicza została podzielona na kilka sektorów tematycznych, poświęconych fotografii analogowej, cyfrowej oraz artbookom.
Pokaz główny Paris Photo: Podróż w czasie i przestrzeni
W głównej, najobszerniejszej sekcji targów biorą udział 133 instytucje. Są wśród nich galerie sztuki nowoczesnej oraz współczesnej (m.in. Gagosian, Pace Gallery, Ncontemporary Milano). Lwią część zajmują jednak te, których działalność koncentruje się wyłącznie na fotografii (takie jak Magnum, Camera Obscura, Fraenkel, Howard Greenberg Gallery).
Pokaz główny – składający się z wielu mniejszych wystaw indywidualnych i grupowych – imponuje różnorodnością. To przegląd rozmaitych technik, tematów i konwencji estetycznych. Berlińska galeria Persons Project reprezentuje fotografów z krajów nordyckich, Rolf Art z Buenos Aires skupia się na fotografii południowoamerykańskiej, z kolei Silk Road Gallery promuje artystki irańskiego pochodzenia. Kluczowa ekspozycja pozwala odkrywać twórczość nie tylko z różnych zakątków świata, lecz także dotyczącą różnych momentów historii. Według Florence Bourgeois, dyrektorki Paris Photo, targi stanowią „panoramę fotografii obejmującą niemal dwa stulecia”. Można się o tym przekonać, podziwiając arcydzieła pionierów sztuki fotograficznej XIX i XX wieku, takich jak Nadar, Julia Margaret Cameron, Alfred Stieglitz, André Kertész czy Lee Miller.
Mistrzowski warsztat: Henri Cartier-Bresson, Diane Arbus, William Wegman
W jednym miejscu można obejrzeć prace mistrzyń i mistrzów. Trudno podważyć znaczenie chociażby Irvinga Penna, Petera Hujara, Dorothei Lange i Juergena Tellera dla rozwoju i popularyzacji fotografii. W tym roku – oprócz pokazów dzieł Henriego Cartier-Bressona, Diane Arbus, Williama Wegmana oraz Brassaïa – warto zwrócić szczególną uwagę na dwie wystawy. Pierwsza, zorganizowana przez amsterdamską galerię Tegenboschvanvreden, poświęcona została zdjęciom Paula Kooikera. Jego niepokojące kadry w odcieniach sepii funkcjonują pomiędzy sztuką surrealistyczną a fotografią żurnalową, na pograniczu powabu i potworności. Drugą z godnych polecenia ekspozycji jest zaaranżowana przez galerię Kicken Berlin retrospektywa niemieckich fotografek z lat 20. i 30. XX wieku. Awangardowe eksperymenty Alice Lex-Nerlinger, Lotte Jacobi czy Friedy G. Riess to rozdział międzywojennego modernizmu, który wciąż czeka, żeby go lepiej poznać.
Nowe talenty: Zdjęcia, które opowiadają o tożsamości
Sekcja zatytułowana „Curiosa” stanowi przestrzeń odkryć i nowych perspektyw. Uczestniczą w niej wystawcy oraz artyści, którzy debiutują na Paris Photo lub dopiero rozpoczynają karierę. Siedemnaścioro fotografów (m.in. z Barbadosu, Chin, Kanady, Włoch) śledzi rzeczywistość przez wizjer aparatu, utrwalając w kadrach własną artystyczną, ale i narodową tożsamość. Felipe Romero Beltrán – Kolumbijczyk osiadły w Madrycie – podejmuje w swojej twórczości temat uchodźstwa, internowania i przekraczania granic – tych dosłownych i metaforycznych. Zatrzymuje na kliszy codzienne zmagania młodych imigrantów, którzy przebyli Cieśninę Gibraltarską z Maroka do Hiszpanii. Z kolei dla Yeleny Yemchuk – kijowianki od lat mieszkającej w USA – ukraińskie korzenie stanowią kluczowe źródło inspiracji. Artystka nasyca zdjęcia nostalgią za dzieciństwem – niemal baśniowym, aczkolwiek naznaczonym postsowieckim piętnem. Twórcy zaprezentowani w „Curiosa” postrzegają fotografię przede wszystkim jako medium narracyjne. – Dzięki opowiadanym przez nich historiom, nierzadko bardzo osobistym, możemy skonfrontować się z problemami, z jakimi boryka się nasze społeczeństwo – mówi Anna Planas.
Fotografia w obliczu digitalizacji: Elektroniczne nowinki
Wprawdzie w dzisiejszych czasach komputerowe kreowanie, a także obróbka zdjęć wydają się czymś zupełnie powszednim, to sekcja fotografii cyfrowej stanowi nowość na Paris Photo. Odpowiedzialna za nią Nina Roehrs, kuratorka i konsultantka specjalizująca się w sztuce digitalnej, uważa fotografię cyfrową za zjawisko, które nie ogranicza się do manipulacji lub retuszy. – W wyniku postępującej digitalizacji granice między światem fizycznym i cyfrowym coraz bardziej ulegają upłynnieniu – mówi. Dowodzą tego prace współczesnych artystów, którzy eksplorują potencjał technologii i badają ograniczenia fotografii jako medium. Proces twórczy Louisy Clement, Aleksandry Art, Kevina Aboscha czy studia U2P050 opiera się na elektronicznych nowinkach, często łączonych z tradycyjnymi fototechnikami. W sekcji „Digital” można więc zobaczyć realizacje wykorzystujące rzeczywistość wirtualną (VR) i rozszerzoną (AG), sieć Web3 lub sztuczną inteligencję. Tak powstają unikatowe tokeny NFT, cyjanotypie bądź luminogramy generowane przez algorytmy. – Cyfryzacja rzuca wyzwanie dotychczasowemu rozumieniu gatunków sztuki, jak malarstwo, rzeźba i fotografia – zauważa kuratorka. – Jednak nowe technologie i ich zastosowanie w sztuce znacznie rozszerzyły różnorodność mediów i twórczych możliwości.
„Elles x Paris Photo”: Kobiece spojrzenie
Od 2018 roku w ramach paryskich targów odbywa się specjalna wystawa „Elles x Paris Photo” prezentująca fotografie kobiet. Tegoroczną odsłonę przygotowała Fiona Rogers, kuratorka Parasol Foundation Women in Photography przy londyńskim Victoria & Albert Museum. Brytyjka zestawiła ze sobą prace takich fotografek, jak Zofia Kulik, Nan Goldin, Pixy Liao, Hoda Afshar czy Myriam Boulos. Różnią je pochodzenie, generacja, stylistyka, a jednak istnieje między nimi swoista nić porozumienia. Tak wyjaśnia to Rogers: – Te artystki sięgają do personalnych doświadczeń i złożonych tożsamości (jako kobiety, emigrantki, gender-queers, matki, córki, ukochane), aby kreować dzieła odzwierciedlające ich własne życie, ale i życie innych. Prezentowane są między innymi autoportrety Melissy Shook i Judith Black, które traktują fotografię jak pamiętnik pomagający im przepracowywać osobiste traumy. Natomiast dla Fridy Orupabo oraz Sary Sense robienie zdjęć i fotomontaży jest formą kulturowej ekspresji w dobie globalizmu i postkolonializmu.
Kącik bibliofila: Albumy, ziny, limitowane wydawnictwa
Z okazji pięciolecia „Elles x Paris Photo” nakładem wydawnictwa Textuel ukazał się specjalny album dokumentujący poprzednie edycje projektu, a tym samym twórczość uczestniczących w nim 130 fotografek. Zdjęcia oraz wypowiedzi artystek wzbogacone zostały esejami ekspertek, m.in. Karoliny Ziębińskiej-Lewandowskiej, badaczki fotografii i dyrektorki Muzeum Warszawy. Jubileuszowy tom nie jest jedyną publikacją dostępną na Paris Photo. Stały punkt programu to „Edition”, czyli targi książek, zinów, katalogów wystaw i fotograficznych artbooków z renomowanych wydawnictw (m.in. Aperture, Hatje Cantz, Damiani, Spector Books). Bibliofile znajdą tu zarówno nowości wydawnicze, jak i białe kruki, reedycje, limitowane czy sygnowane monografie.
– Paris Photo to wydarzenie zaangażowane społecznie, do którego celów należy wspieranie nowatorskich idei, edukowanie, pielęgnowanie dyskusji, a także zapewnienie jak największej liczbie osób okazji do świeżego spojrzenia na fotograficzne medium – mówi Florence Bourgeois. Od lat Paris Photo odgrywa też niebagatelną rolę na rynku sztuki. Przyciąga artystów, marszandów, galerzystów i kolekcjonerów z całego świata. Organizatorzy targów podkreślają jednak, że powstały one w głównej mierze z myślą o miłośnikach fotografii – dyscypliny artystycznej o bogatej historii, niesłabnącej popularności i ciągle ewoluującej formie.
Targi Paris Photo 2023 będą trwały od 9 do 12 listopada 2023 roku w Grand Palais Éphémère (Place Joffre) w Paryżu.
Zaloguj się, aby zostawić komentarz.