Niedobór żelaza w organizmie może być dla ciebie zaskoczeniem. Oto jak stwierdzić, czy potencjalnie należysz do 30 proc. kobiet, które nie dostarczają odpowiedniej ilości tego pierwiastka, i czego potrzebujesz, by poradzić sobie z jego niedoborem.
Jak wiele innych rzeczy w życiu niedobór żelaza może cię zaskoczyć. Po pierwsze, wiele z jego objawów jest niespecyficznych, więc łatwo założyć, że dotyczą innego problemu. Po drugie, często mogą pojawiać się stopniowo, tak że z początku można ich nie zauważać.
Jednak pomimo tego, że symptomy niedoboru żelaza są czasami nieuchwytne, dolegliwość ta jest zaskakująco powszechna – szczególnie wśród kobiet. Jedno z przeprowadzonych niedawno badań sugeruje, że w Stanach Zjednoczonych umiarkowany niedobór żelaza może dotyczyć nawet 30 proc. kobiet w okresie przedmenopauzalnym.
To dość wysoka liczba – a wcale nie musi tak być. W końcu żelazo stanowi pięć procent skorupy ziemskiej i jest jednym z najbardziej obficie występujących minerałów na świecie. A jeśli stosujesz zbilansowaną dietę zawierającą ciemne zielone warzywa liściaste, strączki, czerwone mięso, drób, jajka, ryby, pełnoziarniste zboża, orzechy i suszone owoce – powinna wystarczyć jako jedyne źródło żelaza.
Jaką funkcję pełni żelazo w organizmie?
– Żelazo to jeden z najważniejszych składników odżywczych w naszej diecie, ponieważ wspiera różne białka w rozprowadzaniu tlenu po naszym organizmie – wyjaśnia Jacey Folkers z Joi Women’s Wellness. Te białka to konkretnie hemoglobina i mioglobina, które transportują tlen do płuc w krwinkach czerwonych. Gdy krwinki czerwone nie otrzymują wystarczającej ilości tlenu, może wystąpić anemia wynikająca z niedoboru żelaza – najczęściej występujący rodzaj anemii na świecie. – Niedobór ten może mieć wpływ na nasze zdrowie oraz czynniki powiązane z procesami starzenia, takie jak siła mięśniowa, poziom energii oraz funkcje poznawcze. To powód, dla którego konieczne jest utrzymanie równowagi poziomu żelaza – mówi dr Anant Vinjamoori, lekarz w Modern Age.
Komu grozi niedobór żelaza?
Jak już wspomniano, niedobór żelaza jest szczególnie częstym problemem wśród miesiączkujących kobiet – może jednak dotknąć każdego, również mężczyzn, osoby starsze oraz dzieci. – Anemia wynikająca z niedoboru żelaza jest najczęściej wywołana przez zwiększoną utratę krwi – często obserwuje się ją u kobiet po porodzie, kobiet, które miesiączkują, osób po operacjach oraz osób, u których dochodzi do krwawienia w przewodzie pokarmowym – wyjaśnia dr Christy Evans, certyfikowana ginekolożka z kliniki Almond ObGyn. Dodaje też, że niedobór żelaza może być wynikiem zmniejszonego wchłaniania żelaza, często powiązanego z chorobami układu trawiennego, takimi jak celiakia, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Crohna i zakażenie bakterią Helicobacter pylori. Może być też spowodowany chorobami przewlekłymi, których efektem jest chroniczny stan zapalny, takimi jak choroby serca i otyłość.
Poza tym niski poziom żelaza może być również efektem codziennego postępowania, o którym nawet byśmy nie pomyślały, takiego jak regularne przyjmowanie leków, na przykład aspiryny czy ibuprofenu, a nawet picia zbyt dużych ilości kawy i alkoholu – w obu przypadkach może dojść do zatrzymania absorpcji składników odżywczych niezbędnych do funkcjonowania organizmu.
Jakie są objawy niedoboru żelaza?
Tu zaczynają się schody. Niedobór żelaza może objawiać się pewnymi symptomami, jednak wiele z nich jest tak powszechnych, że łatwo można przypisać je innym problemom, takim jak picie zbyt małej ilości wody, niedobór witaminy B12 lub wahania hormonalne. – Do oznak niedoboru żelaza – choć nie są one charakterystyczne jedynie dla tego zaburzenia – zaliczają się utrzymujące się uczucie zmęczenia i słabości, obniżony poziom energii, problemy z oddychaniem lub płytki oddech podczas wykonywania ćwiczeń fizycznych, bóle i zawroty głowy oraz zmiany funkcji poznawczych –wyjaśnia Vinjamoori. Inne objawy, takie jak zimne dłonie i stopy oraz blada skóra – można łatwo przypisać klimatowi, w jakim żyjemy, stylowi życia lub pogodzie. Co gorsza, wiele z nich nie jest oczywistych, szczególnie na wczesnym etapie. – Niektóre kobiety cierpiące na lekki niedobór żelaza mogą nie mieć żadnych objawów – mówi Evans.
Jest jednak kilka objawów, na które należy mieć baczenie. – Gdy organizm zaczyna odczuwać coraz większy niedobór żelaza, a anemia się pogarsza, jej oznaki i objawy stają się coraz bardziej intensywne – wyjaśnia Folkers. I dodaje: – Nasze ciało może robić różne bardzo dziwne rzeczy, gdy poziom żelaza poważnie się obniża. Ekspert wyjaśnia, że poza częstymi objawami istnieje pięć mniej oczywistych oznak niedoboru żelaza, na które powinno się zwrócić uwagę.
Stan zapalny języka
To poważny objaw, który utrudnia żucie i połykanie, co z kolei może sprawić, że spożywanie odpowiedniej ilości składników odżywczych staje się wyzwaniem. Zwracaj więc uwagę na puchnięcie języka, ból lub zmiany smaku pokarmów. Nie zapomnij też przyjrzeć się całej jamie ustnej – niedobór żelaza może powodować bladość skóry ze względu na brak odpowiedniego dotlenienia i prowadzić do bladości dziąseł.
Łamliwe paznokcie
– Choć mogą wydawać się niepowiązane z resztą naszego organizmu, tak naprawdę paznokcie wiele mówią na temat stanu zdrowia – mówi dr Folkers. W związku z tym słabe i łamliwe paznokcie zdecydowanie mogą być oznaką niedoborów składników odżywczych. Schorzenie o nazwie koilonychia, które sprawia, że paznokcie rosną wklęsłe, swoim kształtem przypominające łyżeczki, również może wskazywać na niewystarczającą ilość żelaza.
Suche, popękane usta
Jeśli niezależnie od tego, jak dużo balsamu do ust lub innych kosmetyków nawilżających używasz, nie jesteś w stanie poradzić sobie ze spierzchniętymi ustami, miej się na baczności. – Ludzie cierpiący na niedobór żelaza mogą doświadczać szczególnego rodzaju pękania kącików ust, zwanego zajadami – mówi dr Folkers. – Samo leczenie zajadów kremem lub maścią nie wystarczy: należy leczyć leżący u ich podstawy niedobór żelaza, by zapobiegać nawrotom pękania ust.
Dziwne zachcianki
Jeśli nagle dopada cię przemożna chęć zjedzenia czegoś, czego zdecydowanie nie powinno się jeść – na przykład ziemi, gliny, odpryśniętej farby, węgla, popiołu, włosów, tkanin, kartonu lub środków czyszczących – najwyższa pora, by zrobić badania krwi. Łaknienie substancji niebędących pokarmami to zaburzenie o nazwie pica i choć czasem można zrzucić je na karb stresu, lęku lub innych problemów ze zdrowiem psychicznym, może być również oznaką anemii. Nie ogranicza się ono jedynie do zachcianek na rzeczy zupełnie niejadalne: chęć, by pożuć lód, a nawet skrobię kukurydzianą, również może być objawem zaburzenia pica wywołanego anemią.
Wypadanie włosów
Pukle włosów wyglądające na cieńsze lub mniej błyszczące niż zwykle? Może to być oznaka niedoboru żelaza, szczególnie gdy rozwinie się on w anemię, która według niektórych badań może mieć negatywny wpływ na zdrowie włosów. Na szczęście jest to proces odwracalny. – Gdy mieszki włosów nie otrzymują wystarczającej ilości tlenu, wchodzą one w stan spoczynku, a włosy wypadają i nie odrastają do czasu, aż stan ten się nie poprawi – mówi Folkers.
Jak radzić sobie z niedoborem żelaza
Jeśli doświadczasz któregoś z wymienionych wyżej symptomów lub podejrzewasz, że możesz cierpieć na niedobór żelaza, ważne jest, by poddać się badaniom mającym na celu ustalenie leżących u ich podłoża problemów. Nie zwlekaj. – Zajęcie się kwestią niedoboru żelaza jest kluczowe dla ogólnego stanu zdrowia, zapobiegania chorobom związanym z procesami starzenia oraz utrzymania w ich trakcie optymalnego poziomu funkcji poznawczych – mówi dr Vinjamoori.
Na szczęście leczenie niedoboru żelaza to raczej kwestia rutyny. W przypadku poważnego niedoboru żelaza lekarz może zapisać suplementy z żelazem lub terapię dożylną. Przy lekkim lub umiarkowanym niedoborze najprawdopodobniej będzie zachęcać do zwiększenia spożycia pokarmów o dużej zawartości żelaza, takich jak szpinak, brokuły, jarmuż, sardynki, jajka, drób oraz czerwone mięso.
Może również zalecić zmianę całego sposobu odżywiania, tak by zawrzeć w nim różne zdrowe pokarmy, które zagwarantują, że twój organizm będzie wchłaniał wszystkie składniki odżywcze, jakich potrzebuje. Nayan Patel, doktor farmacji z Auro Wellness, zaznacza, że nasz organizm jest stworzony do synergicznego działania, więc bardzo istotne jest, by patrzeć na nasze zdrowie holistycznie. Zaleca na przykład, by razem z żelazem brać również witaminę C. Vinjamoori potwierdza: – Zwiększenie absorpcji żelaza ze źródeł roślinnych za pomocą pokarmów bogatych w witaminę C jest niezbędne, więc kluczem do sukcesu jest zasięgnięcie porady dietetyka.
Zaloguj się, aby zostawić komentarz.