Jak hormony wpływają na harmonię w organizmie i dlaczego warto dbać o ich równowagę? Oto najważniejsze informacje i wskazówki, którymi dzielą się z nami w tym temacie eksperci.
– Hormony są jak muzyka w pięknej, choć czasem nie do końca harmonijnej symfonii – wyjaśnia nowojorska ginekolożka i osteopatka Eden Fromberg, porównując gruczoły produkujące hormony do grupy muzyków tworzących w orkiestrze unikalne dźwięki, którzy muszą słuchać siebie nawzajem, by grać w odpowiedniej sekwencji. – Gdy hormony grają za głośno lub zbyt delikatnie, za szybko lub zbyt wolno i nie harmonizują się z innymi, powstający dźwięk może drażnić organizm.
Hormony, kontrolujące wiele najważniejszych funkcji organizmu, takich jak nastrój, zdrowie i zachowanie, są najbardziej wrażliwymi przekaźnikami chemicznymi w ludzkim ciele. – Związane z cyklem miesiączkowym, wpływają na nasz nastrój i zachowanie. Kobiece ciało to ekosystem, który jest odżywiany i sterowany hormonami – mówi Fromberg. Jak sprawić, że organizm zgra się tak idealnie jak nowojorska orkiestra podczas wykonania „IX symfonii” Beethovena? – Jednym sposobem na to, by uzyskać wiedzę na temat naszej biologii, jest obserwacja cykli i rytmów, w których funkcjonuje nasze ciało – wyjaśnia Fromberg, zaznaczając, że większość kobiet jest świadoma pewnych zmian hormonalnych zachodzących w ich organizmie. – Warto tę świadomość pogłębiać. Jednak we współczesnym świecie, w którym równowaga hormonalna jest upośledzana przez czynniki środowiskowe, takie jak ekstremalny stres, ekspozycja na szkodliwe chemikalia i modne diety, niezbędne jest wyniesienie jej na wyższy poziom, szczególnie w kontekście płodności – zwłaszcza w wieku dwudziestu kilku lat, gdy przygotowujemy grunt pod nasze przyszłe życie.
– Dbanie o zdrowie reprodukcyjne to nic innego jak aktywność fizyczna i odpowiednia dieta – wyjaśnia osteopatka i lekarka z Parsley Health, Jaclyn Tolentino, posiadająca specjalizację z optymalizacji gospodarki hormonalnej. – Nawet jeśli nie myślisz teraz o ciąży, gdy masz dwadzieścia kilka lat, twoje ciało ciągle stara się funkcjonować tak, by być zdolnym do wydania na świat zdrowego potomstwa.
Od zrozumienia cykli, w jakich funkcjonuje nasz organizm, po hormony najczęściej kojarzone z kobiecym zdrowiem – eksperci przekazują najważniejsze informacje i wskazówki, które pomogą utrzymać równowagę hormonalną na najlepszym poziomie.
Poznaj najważniejsze hormony
Według Tolentino hormony, na które kobiety powinny zwracać najwięcej uwagi, to:
Estrogen: Podstawowy kobiecy hormon płciowy, produkowany głównie przez jajniki. – Nie tylko odgrywa kluczową rolę w cyklu menstruacyjnym, lecz także pomaga w wielu innych kwestiach – od utrzymania odpowiedniej gęstości kości po regulację nastroju – wyjaśnia Tolentino.
Progesteron: Również wytwarzany przez jajniki, odgrywa ważną rolę na początku ciąży.
Testosteron: – Organizm potrzebuje go, by budować masę mięśniową, spalać tłuszcz i podnosić libido – mówi, zwracając uwagę na to, że choć u mężczyzn wytwarzany jest w jądrach, jajniki również go produkują, uwalniając jego niewielkie ilości do krwiobiegu.
Kortyzol: Hormon stresu; właściwy jego poziom pomaga regulować poziom cukru we krwi i działanie układu odpornościowego. Jednak zbyt wysoki może być bardzo szkodliwy. -– Wysoki poziom kortyzolu wiąże się z bardzo wieloma problemami, od doświadczania lęków, paniki i depresji po zaburzenia pamięci i poważne osłabienie układu odpornościowego – mówi Tolentino.
Tyroksyna: Wytwarzana przez tarczycę, utrzymuje równowagę organizmu, regulując takie funkcje jak oddychanie, tętno, metabolizm i temperatura ciała.
DHEA: Najmniej znany ze wszystkich hormonów, ale nie mniej istotny niż inne, znany też jako dehydroepiandrosteron, to prekursor hormonalny, co oznacza, że pomaga w zapoczątkowaniu reakcji, której efektem jest produkcja innych hormonów, takich jak testosteron i estrogen. – Jak łatwo się domyślić, DHEA jest szczególnie ważny w okresie dojrzewania – mówi Tolentino. – Ale pełni też funkcję czynnika chroniącego przed stresem i przez całe życie pomaga w utrzymaniu poprawnego działania układu odpornościowego.
Obserwuj cykle, w jakich funkcjonuje twój organizm i w jakich pojawiają się zmiany nastroju
Wzrosty i spadki poziomu hormonów podczas cyklu miesiączkowego zapoczątkowują łańcuch zdarzeń, na który wpływają fluktuacje poziomu takich kluczowych hormonów jak estrogen i progesteron oraz hormonów wytwarzanych w mózgu, a mianowicie folitropiny (FSH) i lutropiny (LH). Pierwszy z nich reguluje funkcje jajników, a wzrost ilości drugiego zapoczątkowuje owulację. – Zazwyczaj w pierwszych dniach cyklu czujemy największe szczęście i energię, dzięki stopniowemu wzrostowi poziomu estrogenu i serotoniny – wyjaśnia Tolentino. – U niektórych kobiet podczas bardzo krótkiej fazy jajeczkowania uwalnianie estrogenu może objawiać się zauważalnym wzmocnieniem libido. Następnie, w ostatnich dniach cyklu miesiączkowego następuje spadek poziomu estrogenu i wzrost progesteronu, a zmianie tej często towarzyszy zwiększone uczucie niepokoju, poirytowania i stresu.
Poznaj przyczynę zaburzeń
Choć cykl miesiączkowy może pomóc kobiecie przewidywać, jaka będzie u niej sytuacja hormonalna, z natury hormony są bardzo wrażliwe na czynniki zewnętrzne, przez co wiele kobiet ma nieregularne cykle, które z kolei mogą wywoływać reakcję organizmu, którą może być trudno odwrócić. – Wahania nastroju, stany lękowe lub depresja, nieregularne lub bolesne miesiączki, bóle głowy, bezsenność, problemy trawienne oraz nadmierne owłosienie na twarzy lub klatce piersiowej mogą być objawami zaburzeń równowagi hormonalnej – mówi Tolentino. – W ten sposób nasze ciało mówi nam, że jego przekaźniki chemiczne nie działają właściwie. Jaka jest najczęstsza przyczyna tych dysproporcji? Według Tolentino to stres, hormonalne środki antykoncepcyjne, zaburzenia wpływające na gruczoły wewnątrzwydzielnicze, zła dieta, zagrożenia środowiskowe takie jak ftalany i BPA.
Rozważ zbadanie poziomu hormonów
– Nie jesteś w stanie zmienić czegoś, czego nie jesteś świadoma – podkreśla Tolentino. – Badanie poziomu hormonów zobrazuje twoją sytuację. Pomoże sprawdzić, czy twój organizm wytwarza właściwe hormony we właściwym momencie oraz uwypukli niedobory, którymi należy się zająć. Śledzenie równowagi hormonalnej poprzez testy, czy to z krwi, śliny czy moczu, może mieć długoterminowy wpływ na ważne kwestie, takie jak np. płodność. Nie wspominając o tym, że można dzięki nim podjąć działania zapobiegające poważniejszym chorobom. – Im dłużej kobieta cierpi na ciągłe zaburzenia równowagi hormonalnej, tym trudniej może być zaradzić konkretnym problemom. Dlatego uważam, że testowanie poziomu hormonów to niezbędny element bardziej ogólnego obrazu stanu zdrowia pacjentki.
Pomimo tego Fromberg przestrzega przed obsesyjnym monitorowaniem poziomu hormonów, szczególnie jeśli kobieta ma regularne cykle. – Może to wzmocnić poczucie oderwania od swojego ważnego doświadczenia – mówi. – Jest to jednak przydatne, jeśli chce dowiedzieć się, dlaczego doświadcza wahań, chce powrócić do stanu równowagi po stosowaniu antykoncepcji hormonalnej lub niepokoi ją kwestia płodności. Zgadza się z tym też dr Taz Bhatia, która podkreśla, że choć testowanie to ważne narzędzie monitorujące, pewne wyniki „muszą zostać włączone w cały obraz, a nie być interpretowane jako wyizolowane dane”.
Naucz się panować nad stresem
Jeśli chodzi o najbardziej efektywne i naturalne sposoby na utrzymanie hormonów w równowadze, według Tolentino najważniejszym z nich jest zredukowanie poziomu stresu. Rzeczywiście, według najnowszych badań, zbyt wysoki poziom kortyzolu jest powiązany z zanikami pamięci i kurczeniem się mózgu przed 50. rokiem życia. Najlepszymi sposobami na obniżenie poziomu kortyzolu są regularne ćwiczenia, codzienna praktyka przywracająca równowagę, taka jak medytacja oraz ograniczenie nadmiernego korzystania ze smartfonów.
Postaw na zbilansowaną dietę i uzupełnij ją o suplementy
Często pomijane lub słabo wykorzystywane w procesie przywracania równowagi hormonalnej jest to, co jemy. W połączeniu z odpowiednim nawodnieniem i wysypianiem się dieta może mieć ogromny wpływ na utrzymanie gospodarki hormonalnej pod kontrolą. Bhatia rekomenduje dobrą dla jelit dietę przeciwzapalną, wolną od wysoko przetworzonego jedzenia i bogatą w zdrowe tłuszcze (– To budulce wszystkich hormonów – mówi), proteiny i probiotyki. Dla Tolentino najważniejszymi produktami spożywczymi wspierającymi gospodarkę hormonalną są rośliny kapustne, takie jak brokuł i kalafior, oraz kiszonki, na przykład kimchi. Dodatkowo poleca takie suplementy jak witaminy z grupy B i magnez (najważniejszy składnik odżywczy zabezpieczający i wspierający pracę tarczycy) oraz adaptogeny, na przykład uspokajającą ashwagandhę i łagodzący PMS owoc niepokalanka. Można go uznać za przysłowiową wisienkę na torcie.
Zaloguj się, aby zostawić komentarz.