Justyna Kopińska: Jak dbać o dobrostan i ograniczać zastrzyki dopaminy

Justyna Kopińska w cotygodniowym felietonie przywołuje swoją rozmowę z Andrzejem Silczukiem. Jak ograniczać zastrzyki dopaminy? Jak dbać o dobrostan? Jak unikać ciągłego scrollowania? – Uczmy się samokontroli – radzi psychiatra.

– W erze obfitości myślcie o sobie jak o kruchym człowieku, który wymaga zaopiekowania. Ten niedoskonały człowiek może uczyć się samokontroli. Czyli zadawać pytania – czy tego potrzebuję, czy ta aktywność wirtualna wpłynie na mnie pozytywnie? Pamiętajmy, że dojrzałość małych kroków pozwala nam docenić samych siebie – mówi mi psychiatra Andrzej Silczuk w podcaście „O milimetr do przodu”.

Anna Lembke: Wiele osób nie docenia wpływu nowych technologii na nasz mózg

– Wiele osób nadal nie docenia wpływu nowych technologii na nasz mózg. Migocący ekran to wyzwalacz dopaminy, a gdy dodamy do niego zaangażowanie, dostępność, nowość i pobudzenie, obserwujemy działanie narkotyczne – mówi mi profesorka psychiatrii Uniwersytetu Stanforda Anna Lembke. – Przewijanie i autoodtwarzanie powodują, że oglądamy bezrefleksyjnie. Ile osób zaczyna dzień od powiadomień, a kończy przy Netflixie? Jeśli robią to sporadycznie, nie zobaczą skutków ubocznych. Nadmierne użycie objawia się niepokojem, stanami lękowymi oraz problemami z koncentracją – kontynuuje Lembke.

W kontekście dbałości o dobrostan w czasach wysokodopaminowych bodźców profesorowie nauk medycznych radzą minimalizować autoodtwarzanie i scrollowanie, wstawać codziennie, także w soboty i niedziele, o podobnej porze, by kształtować wieczorne zasypianie, redukować spożycie alkoholu, dbać o gratyfikację odroczoną, wprowadzić rytuał poranka bez analizy portali społecznościowych i e-maili, stosować dopaminowe posty, czułość w stosunku do słabości, szacunek do ludzi, którzy nie dają rady, dbałość o ciszę.

Kluczowa jest świadomość, że żyjemy w świecie nieustannych pokus

Moje rozmowy z profesorką Anną Lembke, Andrzejem Silczukiem, Martą Niedźwiecką czy Chrisem Baileyem pokazują, że wypracowaliśmy już skuteczne metody pracy nad dobrostanem i spokojem, niezależnie od kultury hałasu i chaosu. Ilu z nas sięga po telefon bezpośrednio po przebudzeniu? Prosty schemat zaburza nam system dopaminowy na cały dzień. To właśnie system, powiązany z nagrodą i motywacją, sprawia, że chcemy sięgać po ambitne wyzwania. – Badania pokazują, że wysiłek i pokonywanie trudności uruchamiają własne mechanizmy leczenia organizmu i regulacji dobrego samopoczucia przez większą dostępność serotoniny, noradrenaliny oraz dopaminy – mówi mi Lembke. – Nie możemy kontrolować wiatru, ale jak nauczyć się dobrze ustawić żagle? – zapytałam Lembke. Profesorka odpowiedziała: – Kluczowa jest świadomość, że żyjemy w świecie nieustannych pokus. System, działający na rzecz globalnych zysków, próbuje nas zmienić w bezwolny, uzależniony tłum. Na ten proces szczególnie narażone są dzieci. Żagle to odmowa udziału w dopaminowym wyścigu oraz codzienna troska o bliskość i zdrowy, silny charakter.

*

Rozmowa z doktorem habilitowanym nauk medycznych Andrzejem Silczukiem w podcaście „O milimetr do przodu”:

*

Justyna Kopińska to nagradzana dziennikarka i reporterka. Ukończyła socjologię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Doświadczenie zawodowe zdobywała w Stanach Zjednoczonych i Afryce Wschodniej.

Autorka sześciu książek, m.in. „Czy Bóg wybaczy siostrze Bernadetcie”, „Polska odwraca oczy”, „Lekarstwo dla duszy”.

Twórczość przyniosła jej wiele nagród – jako pierwsza Polka została uhonorowana europejską nagrodą European Press Prize w kategorii Distinguished Writing Award. Zdobyła m.in. Nagrodę PAP im. Ryszarda Kapuścińskiego, Grand Press, Nagrodę „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej i Wyróżnienie Radia ZET im. Andrzeja Woyciechowskiego. Dwukrotna laureatka Mediatorów w kategorii reformator.

Otrzymała ustanowione przez prezydenta odznaczenie Infantis Dignitatis Defensori za zasługi dla ochrony dzieci w instytucjach zamkniętych.

Prowadzi podcast „O milimetr do przodu” o drogach do holistycznej poprawy życia. Od 2023 roku jest członkinią jury Nagrody „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej.