W pewnym momencie zaczęłam rozpoznawać dni nie po liczbie wykonanych zadań, lecz po tym, czy znalazła się chwila ciszy. Cisza pozwala oderwać się od powiadomień, znaleźć ukojenie, spotkać prawdziwe „ja”. Przypomina, kim jesteśmy, kiedy nikt niczego od nas nie chce. Dlatego stała się luksusem.
W wywiadzie z profesor Anną Lembke z Uniwersytetu Stanforda, opublikowanym na łamach „Gazety Wyborczej”, rozmawiamy o rzeczywistości napędzanej dopaminą. Coraz więcej Amerykanów rozpoczyna dzień serią ekranów – telefonów, laptopów, telewizorów. Pani profesor nazywa ludzi łaknących serduszek, lajków i wiadomości „współczesnymi niewolnikami”.
Obywatele Stanów Zjednoczonych są doskonałym przykładem do rozważań o układzie dopaminowym. Według profesorki największe obciążenie powiadomieniami oraz wysoko przetworzonym jedzeniem jest w grupie najuboższych. Wielu bezdomnych w Kalifornii zaczyna dzień od sprawdzenia telefonu, a zatem wybiera najbardziej okrutną z form niszczenia rezyliencji mózgu.
Najbiedniejsze kraje zalewa obecnie wysoko przetworzona żywność, a otyłość staje się problemem w miejscach, w których nigdy dotąd nie występowała. Anna Lembke podkreśla, że to osoby najzamożniejsze dbają zarówno o zrównoważone odżywianie, jak i czas uspokojenia. Cisza stała się luksusem.
Rezonują we mnie słowa Joanny Jurgi: „Nasz dom powinien być naszym szałasem na hałas, niczym przytulenie bliskiej osoby albo koc i ciepła herbata w zimowy wieczór.” W książce „Szałas na hałas” pisze o tym, co zrobić, by uniknąć znalezienia się w obecnym położeniu obywateli Stanów Zjednoczonych.
Czuję ucisk w sercu przy tych słowach. Właśnie skończyłam pisać reportaż na temat młodości, drogi i dziedzictwa prezydenta Baracka Obamy. Ameryka symbolizowała dla mnie rozwój i wolność. Rozmawiając z wybitnymi amerykańskimi naukowcami, zrozumiałam, że jest jednak sfera, w której kraj poniósł porażkę. To dobrostan. Nie mam tu na myśli quite luxury najzamożniejszych. Wiem, że współczesna elegancja jest nierozwalanie związana z ciszą. Chodzi o takie projektowanie przestrzeni, by służyła wszystkim, niezależnie od statusu. Bo miejsca pozbawione hałasu, wzbogacone o drzewa oraz informacje o szkodliwości social mediów zapewniają bezpieczny i umacniający czas. Tydzień temu na łamach Vogue.pl pisałam, jak nadmiar stymulantów niszczy mózgi dzieci i młodzieży. Przeciwieństwem nadmiaru jest możliwość budowania myśli.
Czy masz miejsca, w których twój umysł odnajduje wytchnienie od powiadomień? Czy wiesz, które przestrzenie dodają ci energii do życia i działania? W sposób systemowy o takie przestrzenie zadbała Finlandia, która w 2025 roku już po raz ósmy otworzyła listę najszczęśliwszych krajów świata. Finowie skupili się na eksplorowaniu harmonii w kontekście równości, dostępu do natury oraz wyciszania wspólnych przestrzeni.
Chciałabym, żeby mój kraj zmierzał w kierunku ubogacania energetycznego wszystkich obywateli. Jako socjolożka uważam tendencję do obciążenia niezdrowym jedzeniem oraz hałasem najuboższych za absurd współczesnych czasów. Wielu powtarza, że to wybór. Moim zdaniem konieczne jest podpowiadanie właściwych wyborów.
Dobrobyt to również cicha przestrzeń, by móc spotykać swoje prawdziwe ja.
Niektórzy mierzą sukces liczbą projektów i zaproszeń. Coraz częściej mierzę go ciszą, która nie ciąży. Porankiem, w którym czuję moc możliwości.
*
Rozmowy autorki w podcaście „O milimetr do przodu”:
https://open.spotify.com/show/5CWWe4vDZzabRgj4A16UoE
*
Justyna Kopińska – nagradzana dziennikarka i reporterka. Doświadczenie zawodowe zdobywała w Stanach Zjednoczonych i Afryce Wschodniej. Autorka sześciu książek, m.in. „Czy Bóg wybaczy siostrze Bernadetcie”, „Polska odwraca oczy”, „Lekarstwo dla duszy”. Twórczość przyniosła jej wiele nagród – jako pierwsza Polka została uhonorowana europejską nagrodą European Press Prize w kategorii Distinguished Writing Award.
Prowadzi podcast „O milimetr do przodu” o drogach do holistycznej poprawy życia. Od 2023 roku jest członkinią jury Nagrody „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej
Zaloguj się, aby zostawić komentarz.