Justyna Kopińska w cotygodniowym felietonie tym razem zastanawia się, w jaki sposób znakomity brytyjski serial „Dojrzewanie” wpłynie na rzeczywistość. Na wyświetlany na platformie Netflix serial już reagują funkcjonariusze policji oraz premier Wielkiej Brytanii. Eksperci są świadomi wzrostu przestępstw wynikających z nienawiści do kobiet. W przestrzeni miejskiej pojawiają się hasła, by mężczyźni zgłaszali mizoginistyczne wypowiedzi kolegów.
Jako autorka i socjolożka mocno wierzę, że słowem i obrazem kształtujemy rzeczywistość społeczną. Reportaż, film, serial mogą być lustrem dla naszych lęków i form agresji. Mój opublikowany w 2014 roku reportaż „Czy Bóg wybaczy siostrze Bernadetcie” doprowadził do realnych zmian w polskim prawie. Przestaliśmy odwracać oczy od informacji, że mieszkanie w jednym pokoju dwudziestolatków z malutkimi chłopcami wprawia w ruch śnieżną kulę. Jako społeczeństwo wciąż mierzymy się z konsekwencjami takich systemów wychowywania dzieci.
Serial „Dojrzewanie” pokazuje z bliska, jak dzieci chłoną otaczającą rzeczywistość, a także w jaki sposób okrucieństwo i agresja z instytucji zamkniętych przenika do sfery wirtualnej. Trzynastoletni Jamie zostaje aresztowany i oskarżony o zabójstwo koleżanki. Zapewnia, że nie popełnił przestępstwa, ale funkcjonariusze działają zgodnie z prawem i stanem rzeczywistym. To nie kryminał, lecz wiwisekcja zmian w psychice chłopca, które doprowadziły do ukształtowania mordercy.
Jamie ma zapracowanych, kochających rodziców, piękny pokój i stabilne otoczenie rodzinne. Jednak w szkole spotyka się z szykanami. Jest opluwany i upokarzany. Wieczory spędza w rzeczywistości wirtualnej, narażony na przekaz influencerów promujących własne wzorce męskości. Wszystko to prowadzi do wyobcowania i utraty nadziei na zbudowanie relacji z dziewczyną.
Szczególnie poruszający jest trzeci odcinek serialu, w którym psycholożka dziecięca Briony (w tej roli jedna z najlepszych brytyjskich aktorek Erin Doherty) dokonuje niezależnej oceny Jamiego przed rozprawą sądową. By wydobyć z chłopca jego podświadome motywy, Briony stosuje wszystkie mechanizmy psychologiczne.
Jedną z przyczyn wzrastającej przemocy wobec kobiet jest internet. Według mnie staje się on formą instytucji zamkniętej, o której pisał socjolog Erving Goffman. W książce „Czy Bóg wybaczy siostrze Bernadetcie” wspominam twierdzenie Goffmana, że istnieją miejsca, w których wymusza się wewnętrzną przemianę osób. To eksperyment, który sprawdza, co można zmienić w ludzkim ja.
Obecnie w takim właśnie eksperymencie. Eksperci, jak profesor Uniwersytetu Stanforda Anne Lembke czy jeden z najwybitniejszych myślicieli naszych czasów Martin Wolf, mówili mi w wywiadach o świecie wirtualnym jako zagrożeniu dla skupienia, zdrowia psychicznego, ale także kształtowania się nowej formy człowieka.
Z tych powodów naukowcy wzywają do ograniczenia mediów społecznościowych dla dzieci. O wprowadzenie cyfrowego wieku zgody apeluje również scenarzysta serialu „Dojrzewanie”, Jack Thorne.
Jack Thorne mówi w wywiadzie dla Radio 4, że twórcy chcieli spojrzeć w oczy wściekłości chłopców, którzy atakują nożem koleżanki. Scenariusz dotyka tematu manosfery i przekazu Andrew Tate’a, ale także najbardziej niebezpiecznych form manipulacji wirtualnej. Na łamach Vogue.pl pisałam o wzroście przestępstw wobec kobiet w Wielkiej Brytanii. Serial pojawił się, gdy brytyjskie gazety od miesięcy piszą o mężczyźnie, który zgwałcił i zamordował 25-letnią Louise Hunt, po tym jak zakończyła ich relację.
Brytyjscy funkcjonariusze próbują poradzić sobie także z morderstwami kobiet zabijanych przez obcych mężczyzn bez określonego motywu. Obywatele wychodzą na ulice, by protestować przeciwko temu okrucieństwu. W protestach brali też udział członkowie rodziny królewskiej.
Posłanka Partii Pracy Anneliese Midgley apeluje o wyświetlanie serialu „Dojrzewanie” w szkołach, premier Keir Starmer wyraża uznanie dla twórców.
Serial „Dojrzewanie” w pierwszych dniach osiągnął 24 miliony wyświetleń. Tom Peck z „The Times” pisze o nim jako „absolutnej doskonałości”. Ta doskonałość obnaża naszą samotność.
*
Rozmowy autorki w podcaście „O milimetr do przodu”:
https://open.spotify.com/show/5CWWe4vDZzabRgj4A16UoE
*
Justyna Kopińska – nagradzana dziennikarka i reporterka. Doświadczenie zawodowe zdobywała w Stanach Zjednoczonych i Afryce Wschodniej. Autorka sześciu książek, m.in. „Czy Bóg wybaczy siostrze Bernadetcie”, „Polska odwraca oczy”, „Lekarstwo dla duszy”.
Twórczość przyniosła jej wiele nagród – jako pierwsza Polka została uhonorowana europejską nagrodą European Press Prize w kategorii Distinguished Writing Award.
Prowadzi podcast „O milimetr do przodu” o drogach do holistycznej poprawy życia. Od 2023 roku jest członkinią Jury Nagrody Newsweeka im. Teresy Torańskiej.
Zaloguj się, aby zostawić komentarz.