Najpiękniejsze zdjęcia z „Vogue'a” na wystawie w Berlinie

W berlińskim Muzeum Fotografii będzie można zobaczyć fotograficzne skarby z XX wieku. Na wystawie „Chronorama. Photographic Treasures of the 20th Century”, którą wcześniej pokazano w Wenecji, pojawią się fotografie publikowane na łamach „Vogue”. Są wśród nich portrety intrygująco pięknego Charliego Chaplina bez scenicznych wąsów, Marlene Dietrich czy Igora Strawińskiego.

Prezentowane na tej wystawie fotografie pochodzą z Condé Nast Archive, czyli archiwum koncernu medialnego, który kupił „Vogue” w 1909 roku.

Najstarsze prace, pokazywane w berlińskim Muzeum Fotografii, które jest jednocześnie siedzibą Fundacji Helmuta Newtona, powstały około 1910 roku, w czasach, w których na okładkach i stronach „Vogue’a” królowały jeszcze ilustracje. A najmłodsze zostały zrobione w końcu lat 70., gdy na modowym szczycie królował Yves Saint Laurent.

Domniemany Yves Saint Laurent

Kustosze rozpoznali projektanta na zdjęciu Francesca Scavullo z 1974 roku, które opublikowano w lipcowym „Vogue’u”. Jednak wydrukowana na sąsiadującej stronie fotografia może świadczyć o tym, że nie jest to słynny Paryżanin, a jedynie łudząco podobny mężczyzna. Domniemanemu projektantowi towarzyszy Charly Stember. Modelka z okładki letniego „Vogue’a” ubrana jest w sukienkę zapomnianego projektanta Johna Anthony’ego, uszytą z czarnego satynowego jedwabiu. Model lub kreator nosi efektowny dwurzędowy garnitur z powłóczystymi spodniami w kant. Gdyby nie drugi plan, to ujęcie Scavullo byłoby niewinnym, przypadkowym, choć efektownym portretem dwóch stylowych osób noszących wyjątkowe stroje. Stanęli oni jednak na tle dzieła, które pogłębia znaczenie fotografii, rozwiewa jej lekki charakter. Za pozującymi znajduje się bowiem czarna rzeźby autorstwa urodzonej w podkijowskim Perejasławiu Louise Nevelson. Monumentalny obiekt z cyklu „Sky Cathedral” został wykonany z drewnianych odpadków znajdowanych przez artystkę na ulicach. Źródłem cyklu jest podobno trauma, którą w nowojorczance żydowskiego pochodzenia wywołała II wojna światowa. W opisie przechowywanej w Fine Arts Museums of San Francisco pracy czytamy, że zainspirowały ją także starożytne świątynie Majów, gotyckie katedry Europy i metropolitarne pejzaże Manhattanu.

W muzeum zawiśnie też zdjęcie Helmuta Newtona, wykonane na Lazurowym Wybrzeżu w 1976 roku. Pozująca na Promenadzie Anglików w Nice Patti Hansen, bohaterka okładek „Vogue’a” z lat 70., prezentuje białą, surową sukienkę Yves’a Saint Laurent’a.

Twiggy na telewizorze

Potomkiem Żydów z Europy Wschodniej był tez Bert Stern, który zasłynął jako portrecista Marilyn Monroe. W Berlinie zobaczymy jego wizję supermodelki Twiggy, która zmieniła ideały piękna, wprowadzając do nich kobiecą chłopięcość. Lansowała też rewolucyjne minisukienki.

Miniówę nosi też na fotografii Sterna. Ubiór ma futurystyczno-sportowy charakter, a zaprojektował go Louis Férauda, popularny w latach 60. designer, czekający na ponowne odkrycie. Pantofle na niskim obcasie wymyślił paryżanin o poetyckim nazwisku François Villon.

Obraz jest nowoczesny nie tylko dlatego, że widać na nim progresywną Twiggy. Podwójnie sportretowana modelka siedzi nonszalancko na telewizorze. Jej hipnotyzującą twarz widać również na ekranie. Futurystyczną sesję „Télévisée ici” opublikowano we francuskim „Vogue’u” w 1967 roku.

Liza Minnelli w kapeluszu od Halstona

Fotografia Alexisa Waldecka przedstawia Lizę Minnelli, gwiazdę kina, musicalu i muzyki. Przyjaciółka Halstona ma na głowie zaprojektowany przez niego kapelusz. Nowojorczyk był wówczas u szczytu sławy. Ubierał Jacqueline Kennedy i sprzedawał kolekcje w luksusowym domu towarowym Bergdorf Goodman. Minelli miała już wtedy na koncie 3 albumy i była u progu kinowej kariery. Dwa lata później otrzymała pierwszą nominację do Oscara, a po pięciu latach statuetkę.

Zdęcie opublikowano w 1967 roku w amerykańskim „Vogue’u”. Sesja przedstawia gwiazdę w białych i czarnych albo biało-czarnych ubraniach, pochodzących z jej prywatnej garderoby. Kupiła je w butikach w Nowym Jorku, Londynie i w Le Café des Arts w Saint-Tropez. Na zdjęciu wykonanym przez urodzonego w Pradze barona Alexisa von Gecmena-Waldecka Liza Minelli stoi na jednej nodze. Jest ubrana w welwetową tunikę z białymi, zrobionymi z falbanek opaskami, które umieszczono na rękawach i wokół kołnierza. Kupiła ją w Paryżu. W artykule pokazano też projekty Mary Quant, która rewolucjonizowała modę razem z Twiggy.

Gwiazda Andy’ego Warhola

15 kwietnia 1971 w „Vogue’u” pojawiło się zdjęcia gwiazdy filmów Andy’ego Warhola, nagiego modela Joe Dallesandra, biseksualnego mężczyzny, który był symbolem seksu, ikoną gejowskiej kultury, a także osobowością undergroundowej nowojorskiej bohemy. Lou Reed wspomniał o nim w hicie wszech czasów „Walk on the Wild Side”: „Little Joe never once gave it away / Everybody had to pay and pay”. W teledysku przedstawiającym opowieść o transpłciowej osobie pracującej seksualnie wystąpił jako „Joe’a Dallesandro Warhol Superstar”.

W wyprodukowanym przez Warhola, a wyreżyserowanym przez Paula Morrissey’a filmie „Flesh” z 1968 roku Joe Dallesandro zagrał ulicznego pracownika seksualnego. W „Trash” z 1970 roku stworzył postać heroinisty.

Jego tors pojawił się na okładce pierwszej płyty The Smiths, a krocze na „Sticky Fingers” Rolling Stonesów.

„Little Joe” to także tytuł artykułu z nowojorskiego „Vogue’a” oraz treść tatuażu, który widnieje na seksowym bicepsie artysty. Redaktorka magazynu stwierdziła, że aktor posiada uniseksowy czar. Włosy blond i wyraz twarzy Dallesandro przywołały w jej pamięci wizerunki Marlene Dietrich i Grety Garbo, a ciało malowanego i rzeźbionego Dawida.

Jack Robinson, który stworzył genialne czarno-białe przedstawienia Jacka Nicholsona, Tiny Turner, Clinta Eastwooda i wielu innych, sfotografowała Dallesandro w lustrze. W odbiciu widać wytatuowany biceps i twarz modela, który oprócz piękna wyraża także jego interesującą osobowość. Robinson ukazał zniewalającą zmysłowość, ale nie uprzedmiotowił Dallesandro.

Na wystawie „Chronorama. Photographic Treasures of the 20th Century” pojawią się także fotografie takich sław jak Diane Arbus, Cecil Beaton, David Bailey, John Deakin, Robert Frank, Evelyn Hofer, Horst P. Horst, George Hoyningen-Huene, Peter Hujar, William Klein, Lisette Model, Ugo Mulas, Irving Penn i Chris von Wangenheim. Talent Debory Turbeville będą reprezentować ujęcia z głośnej sesji mody jej autorstwa, zrealizowanej dla amerykańskiego „Vogue’a” w opuszczonej łaźni.

„Chronorama. Photographic Treasures of the 20th Century”, Museum für Fotografie, Berlin, od 15 lutego do 20 maja 2024