Obcy w domu

W 50. rocznicę antysemickiej kampanii 1968 roku w Muzeum POLIN rusza wystawa „Obcy w domu. Wokół Marca ‘68”. Opowiada o przyczynach, przebiegu i konsekwencjach wydarzeń, które zmusiły do wyjazdu z Polski ok. 13 tysięcy Polaków pochodzenia żydowskiego.

W marcu 1968 r. protesty studentów przeciw polityce władz komunistycznych przerodziły się w masowy bunt młodzieży, po których nastąpiły okrutne represje i antysemicka kampania propagandowa. Skutkiem Marca ’68 była pacyfikacja życia intelektualnego i wymuszona emigracja tysięcy Polaków pochodzenia żydowskiego.

Pomimo 50 lat, które upłynęły od tamtych wydarzeń wciąż powracają pytania o konsekwencje tamtych wydarzeń. Nie tylko o proces formowania się środowiska opozycyjnego, zmiany w aparacie państwowym i najwyższych szczeblach władzy, ale również o nagonkę antyżydowską i ostatecznie o masową emigrację Marca ’68 roku i jej dzisiejsze skutki.

Tytuł ekspozycji odnosi do poczucia bezpieczeństwa i przynależności związanych z domem, a także do szoku, gdy zarówno bezpieczeństwo, jak i przynależność zostają człowiekowi odebrane.

Ekspozycja „Obcy w domu. Wokół Marca ‘68” została opracowana przez kuratorki Natalię Romik (Kolektyw SENNA) i Justynę Koszarską-Szulc (Muzeum POLIN),a zaprojektowana przez Kolektyw SENNA.

Część poświęcona emigracji marcowej nawiązuje do dawnego wyglądu Dworca Gdańskiego w Warszawie, z którego w 1968 roku wyjeżdżały pociągi wypełnione ludźmi, którzy w kieszeni mieli bilety w jedną stronę.

Tam posłuchamy historii tych, którzy wyjechali i tych, którzy pozostali w kraju.

Wystawa zajmie się również tematem walk w partii komunistycznej, które poskutkowały m.in. dwoma przemówieniami I sekretarza Władysława Gomułki o jawnie antysemickiej treści.

„Ta wielowątkowa opowieść o wydarzeniach jednego z kluczowych polskich miesięcy ostatnich 70 lat nie zawęża się do historycznej narracji o buntach studenckich, walce o demokratyzację ustroju Polski Ludowej czy wygnaniu z Polski resztek Żydów, którzy zbudowali tu nowe życie po ocaleniu z Zagłady.

Zbudowana na stelażu rzetelnie przedstawionej historii polskiego Marca ’68, Obcy w domu to wystawa o uniwersalnym lęku egzystencjalnym związanym z utratą poczucia bezpieczeństwa. Jest to opowieść o stygmatyzacji, wykorzenieniu i uchodźstwie, których po Marcu doświadczyło około 13 tysięcy polskich Żydów wygnanych z ojczyzny, wyrzuconych z własnego domu. Istotne z nasze go punktu widzenia było podkreślenie relacji między domownikami: Polakami i Żydami, z których ci ostatni na ogół postrzegali siebie jako Polaków. Rozpętana w 1968 roku antysemicka nagonka uczyniła z nich niechcianych domowników, którzy na ogół w pośpiechu musieli opuszczać kraj” – w publikacji towarzyszącej wystawie piszą jej kuratorki, Natalia Romik i Justyna Koszarska - Szulc.

Wystawie towarzyszy cykl debat, spektakli teatralnych oraz projektów edukacyjnych i naukowych, które mają skłonić do refleksji nad tym, czym grozi bierność w sytuacjach dyskryminacji, ksenofobii i naruszania praw człowieka.

Wystawa będzie udostępniana w Muzeum POLIN w Warszawie od 9 marca do 24 września 2018 roku.

Więcej informacji o wystawie na www.polin.pl.