Warszawski Festiwal Filmów o Tematyce Żydowskiej: Nasze historie

Liberalny gej z Tel Awiwu wchodzi w konflikt z lokalną mniejszością. Polski olimpijczyk rozmawia z żydowskimi duchami. Warszawski Festiwal Filmów o Tematyce Żydowskiej od lat udowadnia, że żydowska historia jest naszą historią. Polecamy filmy z 20. edycji wydarzenia.

„Ukos światła”, reż. Wojciech Szumowski

Film otwarcia tegorocznego festiwalu jest opowieścią o zaskakującym strażniku żydowskiej pamięci. Staje się nim nieoczekiwanie Dariusz Popiela. Wybitny kajakarz górski z medalami olimpijskimi sam do końca nie rozumie, dlaczego postanawia ocalić przed zapomnieniem żydowski cmentarz w Czarnym Dunajcu. Nie ma korzeni żydowskich. Co sprawia, że nagle zaczynają interesować go stare groby i rozkradzione po wojnie macewy? Odpowiedź na to pytanie rozjaśnia się wraz z historiami poznanych ludzi z okolicznych miejscowości – Polaków, którzy byli świadkami okropieństw wyrządzanych Żydom w czasie wojny. Żydowska przeszłość dotyczy ludzi, którzy byli naszymi sąsiadami, a tacy jak Popiela przywracają wiarę w sens istnienia ciągłości. Kto będzie pamiętał o nas, jeśli my zapomnimy o tych, którzy byli przed nami?

„Ukos światła” zostanie pokazany jako film otwarcia w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN 14 listopada o 20.00.

„Zatroskany obywatel”, reż. Idan Haguel

Pokazywany na Berlinale i wrocławskich Nowych Horyzontach dramat portretuje Bena i jego partnera. To młoda para gejów, którzy przeprowadzają się do nowego mieszkania na imigranckich przedmieściach Tel Awiwu. Planują zostać ojcami dziecka, które urodzi dla nich surogatka. Chcą je wychować wśród ludzi otwartych na inność, ale czy sami są na tę inność gotowi? Gdy Ben wchodzi w konflikt z czarnymi sąsiadami, dochodzi do tragedii, które obnażą jego hipokryzję. „Zatroskany obywatel” jest satyrą społeczną i filmem psychologicznym. Reżyser krok po kroku odsłania głęboko zakodowane uprzedzenia, z których główny bohater nie zdawał sobie sprawy, uważając się za wzorowego obywatela i przedstawiciela liberalnej klasy średniej.

„1341 fotosów o miłości i wojnie”, reż. Ran Tal

W esejach „O fotografii” i „Widok cudzego cierpienia” Susan Sontag postawiła radykalną tezę: żadne spojrzenie nie jest niewinne. Ani spojrzenie fotografa, ani odbiorcy – zwłaszcza w przypadku zdjęć przedstawiających czyjeś cierpienie lub śmierć. Jej rozważania można urealnić w kontakcie ze zdjęciami Michy Bar-Ama, wybitnego fotografa, który był kronikarzem ważnych izraelskich konfliktów i wydarzeń, niejednokrotnie dokumentując cierpienie innych osób. „Czasem najokropniejsze rzeczy bywają estetyczne” – mówi Bar-Am. Co i kto daje mu prawo, by tak sądzić? Film przedstawia ikoniczne fotografie oraz złożone konteksty ich powstania. Nie mniej interesujące są komentarze jego dorosłych dzieci, wystawiające naganną ocenę ojcu, który zawsze chciał być blisko ważnych wydarzeń, ale nigdy nie umiał być blisko ze swoją rodziną.

„Książę i dybuk”, reż. Elwira Niewiera i Piotr Rosołowski

Film w reżyserii znakomitego debiutu reżyserskiego Elwiry Niewiery i Piotra Rosołowskiego (twórców głośnego „Syndromu Hamleta”) opowiada historię, która z powodzeniem mogłaby się odnaleźć w Hollywood. Jej bohaterem jest Michał Waszyński, człowiek kameleon: reżyser polskich filmów przedwojennych, a później amerykański producent, który był odkrywcą talentów Audrey Hepburn i Sophii Loren. Arystokrata, homoseksualista, gej, Żyd. „Książę i dybuk” jest portretem kogoś, kto poszukiwał siebie przez całe życie, wciąż zmieniał tożsamości. Kto jeszcze nie widział tego fascynującego dokumentu (z 2017 r.), jest okazja do nadrobienia, zwłaszcza że na festiwalu można obejrzeć również słynny przedwojenny „Dybuk” (z 1937 r.) w reżyserii Waszyńskiego.

„Sabaya i jej kino”, reż. Orit Fouks Rotem

Kręcenie filmu jest zawsze osobistą przygodą. Przekonują się o tym kobiety, które biorą udział w warsztatach wideo w izraelskiej Haderze. Wśród nich są Żydówki i Arabki, przedstawicielki różnych profesji i klas społecznych. Trudno się dziwić, że lekcja kręcenia filmów zamienia się dla nich w sesję terapii grupowej, gdy w jednym miejscu spotykają się kobieta samotnie wychowująca dziecko, młoda studentka, żona prześladowana przez swojego przemocowego męża i perfekcjonistka skupiona na swojej pracy. Łączy je ogromna potrzeba bycia usłyszaną. „Sabaya i jej kino” jest udanym debiutem i dramatem o tym, że film zawsze jest lustrem, i że oglądając innych, zawsze widzimy też trochę siebie.

20. Warszawski Festiwal Filmów o Tematyce Żydowskiej „Kamera Dawida” odbędzie się od 14 do 30 listopada 2022 r. w Warszawie; https://wjff.pl.