Jak 2022 rok zapisze się w świecie sztuki w Polsce i na świecie? Przypominamy najważniejsze wystawy, wydarzenia, nowe nazwiska, tendencje.
Biennale w Wenecji: Sztuka w rękach czarnoskórych kobiet
Przełożone o rok Biennale, kuratorowane przez Cecilię Alemani, odbyły się pod enigmatycznym hasłem „The Milk of Dreams”, zaczerpniętym z twórczości znanej surrealistki Leonory Carrington, i wywołały sensację. Jak wyliczono, prawie 90% artystów wystawianych w ramach programu głównego stanowiły kobiety i osoby płynne płciowo. Alemani oddała im głos, była też wrażliwa na mniejszości w tej grupie. Główną nagrodę zdobyła czarnoskóra artystka Simone Leigh, za monumentalną rzeźbę „Brick House”, a nagrodę za najlepszy pawilon przyznano brytyjskiej wystawie, na której Sonia Boyce – artystka o afrokaraibskich korzeniach – skupiła się na działalności czarnoskórych kobiet-muzyczek, kształtujących historię muzyki w Wielkiej Brytanii.
Anish Kapoor w Orońsku: Wydarzenie sezonu
Jeden z najbardziej wpływowych współczesnych artystów wkrótce po otwarciu głośnej wystawy w weneckiej Gallerie dell’Accademia, gdzie nawiązywał dialog ze sztuką wielkich mistrzów, miał drugi wernisaż w Orońsku. 1 października w Centrum Rzeźby Polskiej, znajdującym się w malowniczym kompleksie pałacowy pod Radomiem, artysta pokazał 12 wybranych przez siebie prac z rożnych etapów swojej twórczości. Znalazło się wśród nich 9 kamiennych monumentalnych rzeźb o abstrakcyjno-organicznych formach i trzy instalacje z wosku, żywicy i spawanej blachy stalowej, wykorzystujące ważny dla artysty motyw czerwieni. Jak zauważa kuratorka wystawy Dorota Monkiewicz, prace dotykają tematu kształtowania przestrzeni, stanu pustki czy samotworzenia się obiektów.
Wystawę „Anish Kapoor” w Orońsku można oglądać do 12 lutego 2023 roku.
Documenta 15, Kassel: Międzynarodowy skandal
Odbywające się raz na pięć lat wydarzenie w niewielkim mieście w sercu Niemiec przykuwa uwagę całego świata sztuki ze względu na swój świeży, opiniotwórczy, niezależny charakter. Kuratorem 15. edycji został indonezyjski kolektyw Ruangrupa, a projektowi nadał tytuł „Museum of 100 Days”.
Wszystko wskazywało na to, że impreza wypełnia swoją misję, podążając za zmianami społecznymi i światopoglądowymi, otwiera publiczność na nową wrażliwość i problematykę, tymczasem już tydzień po otwarciu Documenta w mediach zawrzało, powiły się oskarżenia i ostra krytyka. Rzecz dotyczyła banera indonezyjskiego kolektywu Taring Padi z tytułem „People's Justice”. Gigantyczny materiał, zamalowany plątaniną sylwetek, przedstawiał m.in. postać mężczyzny z pejsami, kłami i cygarem, na którego meloniku widniało logo SS, oraz żołnierza-świnię, z gwiazdą Dawida i napisem „Mossad” na hełmie. Pracę natychmiast zasłonięto, wydano oświadczenie z przeprosinami. Ale temat stał się polityczny. Głos zabrali m.in. niemiecka ministra kultury i ambasador Izraela – ganili organizatorów za przeoczenie tej pracy. Artyści napisali w oficjalnym oświadczeniu, że nie zamierzali piętnować narodów czy grup etnicznych, a jedynie skrytykować państwa wspierające reżim Suharto.
Dla wielu krytyków i artystów skandal nadszarpnął renomę Documenta.
Muzeum Sztuki Nowoczesnej: Nowy budynek w sercu Warszawy
5 lipca 2022 na szczcie MSN w Warszawie zawisła wiecha. Wyczekiwany od lat budynek wyrósł wreszcie pomiędzy Pałacem Kultury a galerią handlową przy Marszałkowskiej. Wkrótce biały prostopadłościan z przylegającym do niego placem ma szanse wyznaczyć nowe centrum miasta. – Chcemy podzielić się infrastrukturą i otworzyć na wspólny proces – stać się otwartym domem kultury, promieniującym na miasto – mówiła dyrektorka MSN Joanna Mytkowska w rozmowie z vogue.pl.
– Nowy projekt powstawał na podstawie wizji, którą Phifer tworzył wspólnie zespołem muzeum i był odpowiedzią na pytania: czego potrzebuje miasto, czego potrzebuje Muzeum, jaki mamy budżet itp. – dodała Mytkowska, podkreślając: – Po latach doświadczeń wiedzieliśmy także, że poza „urodą architektonicznego konceptu” nasz budynek powinien być trwały, ekonomiczny i gruntownie przemyślany pod kątem przyszłych funkcjonalności. Że powinien być otwarty na różnorodny program i umożliwiać artystom swobodę w działaniu.
Oficjalne otwarcie instytucji planowane jest na 2024 rok.
Magdalena Abakanowicz: Wciąż w centrum uwagi
Abakany, czyli miękkie biomorficzne formy, wykonane z włókien obiekty, które zmieniają się w rzeźby i autonomicznie wychodzą w przestrzeń, pojawiły się w twórczości Magdaleny Abakanowicz w latach 60. i 70. XX wieku.
I od razu zostały odnotowane jako ważne zjawisko. W 1962 roku artystka wygrała Biennale Tkaniny w Lozannie, trzy lata później Biennale w São Paulo. Zdobyła międzynarodową rozpoznawalność.
60 lat po tych sukcesach jej sztuka wciąż jest intrygująca, o czym świadczy liczba wystaw. Od „Every Tangle of Thread and Rope” w londyńskim Tate Modern (czynna do 21 maja 2023), przez „Abakanowicz. Konfrontacje” w warszawskim Zamku Królewskim (do 19 lutego 2023), po „Abakanowicz. Totalną” we wrocławskim Muzeum Narodowym (wystawa już zakończona).
Ukraińska kultura: Wielkie straty, narzędzie walki
Wojna pustoszy kulturę Ukrainy – kradzieże i zniszczenia bezcennych muzealnych obiektów, dewastacja zabytkowej architektury to codzienność w Ukrainie. Państwo traci też ludzi kultury, oderwanych od swojej codzienności, pracy, narażających życie i zdrowie w walce, próbujących zaadaptować się w nowych niepewnych warunkach.
Kultura ukraińska jako element narodowej tożsamości niszczona jest metodycznie, jej zamazywanie wpisuje się w rosyjską propagandę. Ale jednocześnie z wielką siłą ta kultura daje o sobie znać.
Przypominana jest twórczość kompozytora Mykoli Łeontowycha, zamordowanego przez władze radzieckie, opera „Chornobyldorf” Romana Grygoriva i Ilji Razumeiki czy filmy powstałe jeszcze przed wojną, takie jak „Ja i Feliks” w reżyserii Iriny Tsilyk czy „Wizja motyla” Maksyma Nakonechnego albo „Klondike” Maryny Er Gorbach.
Mimo wojny Ukraina zaprezentowała się na Biennale w Wenecji z pracą Pavla Makova „Fontanna wyczerpania. Acqua alta”. Entuzjazm wywołała też twórczość Marii Prymachenko. Prace artystki samouczki dodano do weneckiego programu w ostatniej chwili, na znak solidarności. Zmarła w 1997 roku Prymachenko dla Ukrainy jest jak dobro narodowe.
Rosyjski pawilon w Wenecji świecił pustkami. Sami artyści i kurator zrezygnowali z udziału, wydając oświadczenie, w którym wyrazili szacunek i wsparcie dla ofiar wojny.
Najważniejsze wystawy na świecie: Kurs poza Europę
Od modernizmu na Półwyspie Arabskim („Khaleej Modern: Pioneers and Collectives in the Arabian Peninsula”, Art Gallery w NYU, Abu Dhabi) przez sztukę portorykańską („no existe un mundo poshuracán: Puerto Rican Art in the Wake of Hurricane Maria”, Whitney, Nowy Jork) aż po monografię koreańskiego twórcy Moon Shin („Moon Shin: Towards the Universe” w National Museum of Modern and Contemporary Art, Deoksugung, Korea) – najważniejsze wystawy 2022 roku wskazywane przez międzynarodowych krytyków i opiniotwórcze tytuły są dowodem, że serce sztuki tętni poza Europą. Nowe nazwiska artystów oznaczają też nowe tematy, nowe środki wyrazu i konteksty kulturowe, na które publiczność otwiera się teraz dzięki konsekwentnej pracy kuratorów oraz instytucji, tworzących zupełnie nowy program świata sztuki.
Zaloguj się, aby zostawić komentarz.