Tim Burton: Piewca outsiderów

Reżyser, nazywany marzycielem z Burbank, uchodzi za jednego z największych ekscentryków w Hollywood. Od dziecka był skryty i chętnie uciekał w świat wyobraźni. Swoje marzenia, fantazje i lęki zaczął przenosić najpierw na papier, a później na ekran. Choć nie skończył liceum, zaproponowano mu prestiżowy staż w wytwórni Disneya, gdzie pracował jako animator. Jego mroczny styl za bardzo odstawał jednak od idealnego świata giganta, więc równolegle do bajkowych animacji zaczął tworzyć własne. Dziś na koncie ma blisko 40 produkcji – animowanych, lalkowych i pełnometrażowych. W dniu 62. urodzin reżysera przypominamy jego najciekawsze filmy.

„Vincent” (1982)

To produkcja, która zaczęła karierę Burtona i wyznaczyła jego późniejszy styl. Krótkometrażowa animacja opowiada o siedmioletnim chłopcu, który całe dnie spędza na marzeniach. Chłopiec pragnie pójść w ślady swojego idola, Vincenta Price’a (narratora kreskówki) i zostać aktorem. Utrzymana w mrocznym klimacie produkcja inspirowana była doświadczeniami samego reżysera, który od dziecka podziwiał Price’a. Przy pracy nad „Vincentem” Burton czerpał również z pierwszego w historii horroru – „Gabinetu doktora Caligari”.

„Frankenweenie” (1984/2012)

Victor Frankenstein mieszka wraz z rodzicami i psem Sparkym. Gdy ukochany pupil ginie pod kołami samochodu, chłopiec postanawia przywrócić go do życia. Po premierze „Frankenweenie” Tim Burton został zwolniony z Disneya, ponieważ uznano, że jego animacje są zbyt straszne dla dziecięcej publiczności. Po sukcesie kolejnych filmów reżyser powrócił jednak do pracy dla bajkowego giganta, ale na swoich warunkach. W 2012 roku do kin trafił remake „Frankenweenie”, który można oglądać na HBO GO.

„Sok z żuka” (1988)

Nagrodzona Oscarem produkcja Tima Burtona zaraz po premierze stała się halloweenowym klasykiem. W „Soku z żuka” Michael Keaton wcielił się w rolę bioegzorcysty wynajętego przez parę duchów do wygnania z ich domu rodziny, która właśnie się wprowadziła. Niezwykły klimat lat 80. i nowatorskie jak na swoje czasy efekty specjalne dodają dziś seansowi klimatu retro. Obok Keatona na ekranie możemy oglądać: Winonę Ryder, Aleca Baldwina, Geenę Davis i Catherine O’Harę. Tim Burton i oryginalna obsada pracują właśnie nad drugą częścią przygód demonicznego Beetlejuice’a, która ma trafić do kin jeszcze w tym roku.

„Batman” (1989) i „Powrót Batmana” (1992)

Kolejna oscarowa produkcja Burtona. „Batman” to adaptacja serii komiksów z Michaelem Keatonem w roli Bruce’a Wayne’a, który musi stawić czoła największemu przestępcy w Gotham – Jokerowi (Jack Nicholson). Utrzymany w mrocznym klimacie film okazał się hitem, więc niedługo później na ekrany trafiła kontynuacja. W „Powrocie Batmana” superbohater musiał zmierzyć się z nowymi przeciwnikami, m.in. z Kobietą-Kotem (Michele Pfeiffer) i Pingwinem (Danny DeVito). Kilka lat później Burton miał również wyreżyserować „Supermana”, ale film nigdy nie powstał. Niedługo do kin trafi kolejna odsłona przygód Batmana, tym razem z Robertem Pattinsonem w roli głównej. Czy powtórzy sukces produkcji Burtona? Zobaczymy.

„Edward Nożycoręki” (1990)

Niezwykła historia miłosna dwojga wrażliwych outsiderów, nazywana czasem gotycką wersją „Romea i Julii”. Edward, chłopiec-cyborg o gołębim sercu, zakochuje się w nieśmiałej Kim. Film zapewnił Johnny’emu Deppowi i Winonie Ryder status ikon lat 90. Ekranowi zakochani spotykali się również poza planem, rozważali nawet ślub. Wiele lat później w ekscentrycznym duecie Kim i Edwarda doszukiwano się podobieństw między reżyserem a jego wieloletnią partnerką i muzą, Heleną Bonham Carter. Para rozstała się w ubiegłym roku, po blisko 15 latach.

„Jeździec bez głowy” (1999)

Nowojorski policjant, Ichabod Crane (raz jeszcze Johnny Depp), przybywa do odizolowanej od świata osady Sleepy Hollow. Musi rozwiązać sprawę tajemniczych morderstw, za którymi stoi, zdaniem mieszkańców, legendarny Jeździec bez głowy. Sceptyczny policjant rozpoczyna własne śledztwo, w którym pomaga mu jedna z niewielu życzliwych mu miejscowych, Katrina Van Tassel (Christina Ricci). Film jest dostępny na HBO GO.

„Planeta małp” (2001)

Remake popularnej na przełomie lat 60. i 70. serii science fiction. Astronauci lądują na odległej planecie, na której władzę sprawują człekokształtne małpy, a ludzie są ich niewolnikami. Mężczyźni przyłączają się do rewolty zainicjowanej przez zwierzęta, które chcą oswobodzić ludzi z niewoli. „Planeta małp” zebrała bardzo niepochlebne recenzje, ale odniosła komercyjny sukces, zarabiając blisko 400 milionów dolarów. Na planie tego filmu Tim Burton poznał też Helenę Bonham Carter.

„Duża ryba” (2003)

Życie Edwarda Blooma pełne było nieprawdopodobnych przygód. A przynajmniej on tak twierdzi. Na łożu śmierci postanawia opowiedzieć synowi, Williamowi, prawdziwą historię. Z biegiem opowieści sceptyczny syn zaczyna lepiej rozumieć ojca i nawiązuje z nim porozumienie. W rolach głównych Ewan McGregor, Jessica Lange, Steve Buscemi i oczywiście Helena Bonham Carter. Można oglądać na Netfliksie.

„Gnijąca panna młoda” (2005)

W „Gnijącej pannie młodej” Tim Burton wrócił do korzeni. Animacja śledzi losy Victora, który przypadkiem oświadcza się nieżyjącej dziewczynie. Nieboszczka zabiera młodzieńca ze sobą do świata zmarłych. Reżyser chciał stworzyć klasyczną animację, ograniczając użycie animacji komputerowej do niezbędnego minimum. Na potrzeby produkcji stworzono ponad 80 kukiełek oraz 35 miniaturowych planów zdjęciowych. Prace trwały ponad rok, a animatorzy stworzyli ponad 100 milionów kadrów, które pozwoliły na uzyskanie płynnego obrazu. „Gnijąca panna młoda” uznawana jest za jedną z najlepszych produkcji w historii gatunku.

„Charlie i fabryka czekolady” (2005)

Ubogi Charlie Bucket znajduje jeden z pięciu złotych biletów, dzięki któremu zostaje zaproszony do zwiedzania ogromnej fabryki czekolady. Szczęśliwym wybrańcom towarzyszy ekscentryczny właściciel, Willy Wonka (Johnny Depp). „Charlie i fabryka czekolady” to sprawdzona propozycja na wieczór w gronie rodziny. Bajkową produkcję Tima Burtona z absurdalną ilością słodyczy w tle można oglądać na Netfliksie.

„Alicja w Krainie Czarów” (2010)

Adaptacja klasycznej powieści Lewisa Carrolla z Mią Wasikowski, Heleną Bonham Carter i Johnnym Deppem w rolach głównych. W „Alicji w Krainie Czarów” Tim Burton przeniósł na ekran jedną z ulubionych bajek z dzieciństwa, dlatego zależało mu, żeby oddać swoją wizję magicznego świata w najdrobniejszych detalach. Akademia doceniła jego wysiłki dwoma Oscarami – za scenografię Karen O’Hary i kostiumy Colleen Atwood. Można oglądać na HBO GO.

„Mroczne cienie” (2012)

Eva Green wielokrotnie podkreślała, że uwielbia pracować z Timem Burtonem. Reżyser z kolei otwarcie nazywa ją swoją muzą. Przez pewien czas plotkowano nawet o ich romansie, oboje jednak zaprzeczyli. W „Mrocznych cieniach” aktorka wystąpiła u boku Johnny’ego Deppa, Michele Pfeiffer i Heleny Bonham Carter. Green wcieliła się w rolę Angelique Bouchard, czarownicy, która zraniona w miłości, rzuca na głównego bohatera klątwę, przemieniając go w wampira. Komedię można oglądać na Netfliksie.

„Wielkie oczy” (2014)

Nagrodzona Złotym Globem produkcja opowiada historię Margaret Keane (Amy Adams), utalentowanej malarki i autorki nietypowych portretów. Mimo niezwykłych umiejętności kobieta przez lata pozostaje w cieniu męża Waltera (Christoph Waltz), który przypisuje sobie jej osiągnięcia. Margaret postanawia wyzwolić się spod wpływu mężczyzny. Produkcję można oglądać na Netfliksie.

„Osobliwy dom Pani Peregrine” (2016)

Jeszcze jedna produkcja z Evą Green w roli głównej. Aktorka wcieliła się postać dyrektorki odizolowanego od świata sierocińca. Jej podopieczni posiadają niezwykłe zdolności, przez które zostali odrzuceni przez najbliższych. Gdy dzieciom zagraża niebezpieczeństwo, Pani Peregrine zrobi wszystko, by je uchronić. Wiele produkcji Tima Burtona opowiada o outsiderach i odrzuceniu, z którym muszą się mierzyć.

„Dumbo” (2019)

Filmowy remake klasycznej animacji z 1941 roku. Właściciel podupadającego cyrku zatrudnia byłego artystę, Holta Farriera, do opieki nad nowo narodzonym słonikiem. Zwierzę staje się obiektem drwin z powodu ogromnych uszu. Kiedy jednak okazuje się, że Dumbo potrafi latać, cyrk zaczyna odnosić niezwykłe sukcesy. W rolach głównych Danny DeVito, Colin Farrell i ponownie ulubieńcy reżysera, Eva Green i Michael Keaton.