Choć terminu „mid-century modern” zaczęto używać w połowie lat 50. XX wieku, sformalizował się dopiero w 1984 roku, gdy jako kierunek w designie zdefiniowała go Cara Greenberg w książce „Mid-Century Modern: Furniture of 1950s”. Bazował na równowadze, ograniczeniu zbędnych zdobień, prostych, geometrycznych liniach i bliskości z naturą. Dzięki swej prostocie, uniwersalności i ponadczasowości do dziś nic nie stracił na aktualności. Na czym jeszcze polega jego fenomen i co trzeba o nim wiedzieć? W krótkim przewodniku po mid-century modern przedstawiamy jego genezę, zasady, a także najważniejszych przedstawicieli.
Minimalistyczny, ale przytulny, pełen czystych, czasami geometrycznych wręcz linii, bazujący na wykorzystaniu naturalnych materiałów i pozostający w bliskości z naturą – styl mid-century modern, wylansowany w architekturze, projektowaniu wnętrz i designie w połowie XX w., zaistniał nie tylko jako odpowiedź na poprzedzające go bogate estetycznie art déco – stanowił także odzwierciedlenie kulturowego i społecznego krajobrazu powojnia. Powojenny czas optymizmu, nadziei, jak również innowacji i technologicznego rozwoju przyniósł nie tylko zmiany w podejściu do projektowania domów i ich wnętrz, ale przede wszystkim znacząco wpłynął na potrzeby mieszkańców. Rosnąca i bogacąca się klasa średnia zaczęła porzucać wielkomiejskie centra na rzecz klimatycznych przedmieść, a także poszukiwać przestronnych i wygodnych przestrzeni. Takich, w których można oddać się życiu rodzinnemu i w których ciepło domowego ogniska będzie równie ważne, co funkcjonalność. Styl mid-century modern, wynosząc na piedestał balans formy i funkcji, doskonale spełniał te oczekiwania. I spełnia je do dziś.
Początki i geneza stylu mid-century modern
W 1932 r. muzeum MoMA zorganizowało wystawę „International Style” – pierwszą w swojej historii ekspozycję poświęconą architekturze, pod kuratelą architekta Philipa Johnsona. Zebrane tam prace przedstawicieli Bauhausu oraz ruchu międzynarodowego, z których wielu podczas II wojny światowej wyemigrowało do Stanów Zjednoczonych (Le Corbusier, Walter Gropius, Alvar Aalto czy Marcel Breuer), odegrały kluczową rolę w uformowaniu mid-century modern jako nurtu.
Przy udziale europejskich imigrantów, a także zainspirowanych ich pracami amerykańskich architektów i projektantów mid-century modern w pełni zaczął kształtować się w drugiej połowie lat 40. XX w. – jego rozwojowi sprzyjał okres powojnia, gdy rosnącemu ekonomicznemu prosperity towarzyszył rozwój technologii, ale też optymistyczne patrzenie w przyszłość oraz klimat odnowy i odbudowy.
Zmieniały się nie tylko nastroje, lecz również styl życia mieszkańców – prosty, niezabierający przestrzeni, równie atrakcyjny wizualnie, co funkcjonalny – mid-century modern okazał się doskonałą odpowiedzią na pełne przepychu, poprzedzające go art déco, ale i stanowił uzupełnienie nowego, bardziej casualowego lifestyle’u rosnącej klasy średniej. Podążając śladem tych zmian, architektura zaczęła celebrować czyste, niezagracone przestrzenie, a za kluczową zasadę przyjęła bliskość z naturą. Mid-century modern szybko stał się nurtem, w którym projektowano budynki (nie tylko mieszkalne, lecz także instytucji państwowych czy placówek kulturalnych), ich wnętrza oraz dostosowywano do niego wypełniające je meble.
Styl mid-century modern w architekturze: Najważniejsze cechy, przedstawiciele i przykłady
Jednym z kluczowych elementów dla rozwoju mid-century modern był rozwój technologii – pojawiły się nowe materiały, usprawnił się proces produkcji i transport.
Budynki tworzone w tym stylu cechowały proste, czyste, czasami geometryczne wręcz linie, których projektanci używali do tworzenia otwartych przestrzeni. Wiele z nich posiadało panoramiczne, sięgające od sufitu do podłogi okna, które zwiększały dostęp do naturalnego światła i pozwalały jeszcze bardziej powiększyć optycznie wnętrze. Mid-century modern, w przeciwieństwie do poprzedzających go stylów, odarto niemal ze wszystkich ornamentów i zdobień – kluczem stało się projektowanie przestrzeni prostych i łatwych w użytkowaniu, ale i takich, w których panowałaby równowaga między funkcją i formą. Dominowało użycie naturalnych materiałów, w tym przede wszystkim drewna, które chętnie zestawiano kontrastowo z metalem.
Natura w ogóle była istotnym aspektem nurtu mid-century modern – większość tworzonych w tym stylu budynków mieszkalnych powstała na przedmieściach, w otoczeniu zieleni. Powszechną praktyką stała się zasada zwana „bring the nature indoors” – oprócz planów otwartych i panoramicznych okien jej elementem był też wystrój wnętrz, dominowały kolory ziemi, a rośliny spełniały dekoracyjną funkcję.
Większość najpiękniejszych i do dziś najbardziej inspirujących pasjonatów designu budynków powstało właśnie w tym nurcie – to chociażby budynek Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Berlinie zaprojektowany przed Ludwiga Miesa van der Rohego, Kaufmann House projektu Richarda Neutry w Palm Springs czy Casa Ugalde z 1952 r. autorstwa José Antonio Codercha. Do grona czołowych przedstawicieli tego nurtu zalicza się też Eera Saarinena, Charlesa i Ray Eamesów, a także George’a Nelsona i Franka Lloyda Wrighta.
Styl mid-century modern we wnętrzach: Jak nurt ten wpłynął na sposób projektowania wnętrz i mebli?
Wielu z projektujących w nurcie mid-century modern architektów było także projektantami wnętrz i mebli, dlatego dominujące w tym stylu zasady szybko zaczęto adaptować do tego, co działo się wewnątrz mieszkań i domów. Miały być one przestrzeniami pięknymi, ale do życia – z formą towarzyszącą funkcji i o charakterystyce pozwalającej mieszkańcom na doświadczanie i interakcję z miejscem zamieszkania. Kluczem stało się połączenie minimalizmu z wyrazistością – proste konstrukcje zyskiwały często rzeźbiarskie formy, tworzono je też z nowych i innowacyjnych materiałów: plastiku i winylu, plexi i szkła akrylowego, a także sklejki i stali nierdzewnej. Geometrycznym liniom towarzyszyły mocne kolory (często w odcieniach ziemi: burgundach, czekoladowym brązie, oliwkowej zieleni i miedzi). Charles i Ray Eamsowie – czołowi przedstawiciele tego nurtu zarówno w architekturze, jak i designie – zwykli mawiać, że „meble są architekturą, którą możesz udźwignąć”. Wnętrza w stylu mid-century modern urządzano więc nie tylko w domach wybudowanych według jego zasad.
Ta estetyka zrewolucjonizowała branżę meblarską – ikoniczne projekty, takie jak fotel Barcelona Waltera Knolla, fotel Eames Lounge Chair czy stolik kawowy Isamo Noguchiego, stały się podstawowymi elementami wystroju wnętrz mieszkań, domów i biur. Do dziś nie straciły na aktualności – należą do czołówki klasyki designu, które odkrywają i których pożądają kolejne pokolenia.
Więcej inspiracji znajdziesz na łamach nowego wydania „Vogue Polska Living”. Do kupienia w salonach prasowych i online z wygodną dostawą do domu.
Zaloguj się, aby zostawić komentarz.