Mają ze sobą wiele wspólnego: dostarczają kofeiny, ich przyrządzanie to cały rytuał, są częstym elementem zdjęć na Instagramie. Kawa i matcha. Czy można je w ogóle porównywać? I jak wpływają na nasze zdrowie? Oto co mówią na ten temat eksperci.
Kawa czy matcha? Osobiście nie piję żadnej z nich – kawa nigdy do mnie nie przemawiała, a gdy za sprawą matchy po raz pierwszy doświadczyłam działania kofeiny, wydawało mi się, że jedyne, co pobudziła, to moje i tak zszargane nerwy. Ale skoro dyskusja, która z nich jest lepsza, wywołuje poruszenie w internecie (wyszukiwanie hasła „kawa vs matcha” w Google’u wzrosło o 50 proc.), postanowiłam jednak zgłębić temat. Ponieważ fani i fanki obu tych napojów podchodzą do nich z wielką pasją, ważne, by podkreślić, że potraktowałam ten materiał całkowicie obiektywnie.
Właściwości prozdrowotne kawy
Wystarczy zapytać dowolnego specjalistę od zdrowia – na przykład neurobiologa dr. Andrew Hubermana lub dr. Marka Hymana zajmującego się medycyną funkcjonalną (obaj prowadzą swoje podcasty) – a zaczną wychwalać zalety spożywania konkretnej ilości kawy o odpowiedniej porze dnia, by zapewnić sobie optymalną wydajność i ogólny dobrostan.
– Istnieje wiele badań (najnowsze ukazały się w „Journal of the International Society of Sports Nutrition” w 2021 roku), które wskazują, że kofeina w dawce około 5 mg na kilogram masy ciała zapewnia znaczący wzrost zarówno wydajności fizycznej, jak i umysłowej – mówi trener gwiazd, Luke Worthington. – Więc dla ważącej 60 kg kobiety będzie to 300 mg, a dla 80-kilogramowego mężczyzny 400 mg kofeiny. Jedna filiżanka espresso zawiera mniej więcej 200 mg kofeiny.
Oznacza to, że picie odpowiedniej ilości kofeiny – tak by z nią nie przesadzić – może poprawić wydolność fizyczną i koncentrację. Dzięki temu będziemy sobie świetnie radzić i na siłowni, i w biurze.
Dietetyczka Lucy Miller również przywołuje wyniki badań nad właściwościami prozdrowotnymi kawy, głównie te, które mówią o sporej zawartości antyoksydantów. – Picie kawy zmniejsza ryzyko zachorowania na alzheimera, depresję, cukrzycę typu II i schorzenia wątroby – tłumaczy Miller. – Kawa to jedno z najlepszych źródeł przeciwutleniaczy, w związku z czym chroni przed działaniem wolnych rodników, które uszkadzają nasze DNA.
Negatywne skutki picia kawy
Jako stymulant ośrodkowego układu nerwowego kawa podnosi poziom energii i przeciwdziała zmęczeniu. Jeśli jednak wypijemy jej zbyt dużo, możemy doświadczyć skutków ubocznych. Osoby takie jak ja, czyli wiecznie zestresowane, dla własnego bezpieczeństwa powinny jej unikać. – Stanowi bodziec dla uwolnienia adrenaliny, co prowadzi do uczucia lęku i nerwowości. Może wzmóc stres i podnieść poziom kortyzolu, a to z kolei zwiększa poziom cukru we krwi – mówi Miller. Kofeina wywołuje również bezsenność i działa jak środek przeczyszczający. – Uważa się, że jest to spowodowane uwalnianiem gastryny, hormonu przyspieszającego pracę jelita grubego – dodaje.
Jeśli po kawie nie doświadczasz natychmiastowego lęku czy roztrzęsienia i tak nie powinnaś jej pić o zbyt późnej porze. Może bowiem prowadzić do trudności z zasypianiem, które z kolei mają negatywny wpływ na twoje funkcjonowanie następnego dnia. A to wpędza w błędne koło spożywania większej ilości kawy.
– Okres połowicznego rozpadu kofeiny wynosi około pięciu godzin. Czyli po tym czasie jej poziom we krwi obniża się o połowę, a po kolejnych pięciu godzinach znów jest jej o połowę mniej – mówi Worthington. – Jeżeli wypijesz podwójne espresso w południe, o godzinie 17 nadal masz we krwi odpowiednik pojedynczej porcji, a o 22 odpowiednik jej połowy.
Jaki z tego morał? Picie kawy za kawą przez cały dzień – w szczególności po godzinie 15 – na dłuższą metę prawdopodobnie nie będzie nam służyło.
Właściwości prozdrowotne matchy
W dzisiejszych czasach praktycznie nie da się nie trafić na zdjęcia matchy publikowane na Instagramie przez pijących ją influencerów. Ale czy ten trend rzeczywiście stanowi potwierdzenie, że picie matchy jest korzystne?
Matcha również zawiera kofeinę, ale w dużo niższej dawce: 70 mg na filiżankę. – Oznacza to, że można wypić więcej porcji, także o późniejszej porze, bez obaw o jej szkodliwy wpływ na nasz sen – mówi Worthington.
Zielona herbata rośnie w słońcu, a jej starsza siostra matcha (obie pochodzą z tej samej rośliny) – uprawiana jest w cieniu. Wykorzystuje się całe liście, co oznacza, że może się pochwalić większą zawartością składników odżywczych, kofeiny i antyoksydantów niż zielona herbata. – Zawiera nawet 100 razy więcej katechiny, czyli naturalnego przeciwutleniacza występującego w herbacie – objaśnia Miller. – Wspomaga detoksykację oraz poprawia funkcjonowanie mózgu, a poza tym zawiera aminokwas L-teaninę, który modyfikuje działanie kofeiny. Tak więc istnieje mniejsze prawdopodobieństwo, że po wypiciu matchy będziemy czuć nerwowość i roztrzęsienie.
Matcha pomaga zachować jasność umysłu, ale nie wywołuje nagłego spadku energii, który może się pojawić po spożyciu kofeiny. Poza tym L-teanina ma jeszcze inne właściwości prozdrowotne. – Zwiększa aktywność fal mózgowych alfa, co oznacza lepsze skupienie oraz większą kreatywność. Wzmaga też wydzielanie hormonów szczęścia, serotoniny i dopaminy.
Co jest zdrowsze: Kawa czy matcha?
Uwielbiamy konfrontować różne rzeczy, prawda? W tym wypadku nie musimy wybierać tylko jednej. Tak naprawdę obie mogą pozytywnie oddziaływać na nasze codzienne funkcjonowanie. Jeśli szybko się denerwujesz, lepszą opcją będzie matcha. A jeśli ważna jest dla ciebie wydajność – na przykład na siłowni – twój wybór to kawa.
Worthington pije je wymiennie i uważa, że istnieje przestrzeń dla obu z nich. – Do śniadania, o 6 rano, piję pojedyncze espresso, potem matchę o 9 i 11, by po południu nie spożywać już niczego, co zawiera kofeinę – wyjaśnia. – Wolę pełne spokoju skupienie, które zapewnia matcha, niż większy poziom energii będący efektem większych dawek kofeiny w kawie. Jednak gdy potrzebuję mocniejszego doładowania, wybieram kawę, a jeśli pracuję i pragnę spokoju oraz skupienia, stawiam na matchę.
Ze względu na swój specyficzny, mocny smak matcha nie posmakuje każdemu. Jest to więc kolejny czynnik, który należy wziąć pod uwagę. Miller pije matchę, ponieważ nie lubi smaku kawy. Jednak – jak sama mówi – umiarkowane spożycie kawy jest korzystne dla większości z nas. Wystarczy się upewnić, że pijemy kawę dobrej jakości bez sztucznych słodzików lub cukru. – Niektóre kawy na wynos mogą zawierać słodkie napoje roślinne zwiększające ryzyko wystąpienia stanu zapalnego. Często dotyczy to mleka, którego używają bariści – dodaje.
Podsumowując
Niezależnie od tego, po której stronie się opowiadasz, zarówno kawa, jak i matcha – jeśli właściwie je spożywamy – wykazują właściwości prozdrowotne. Gdybym miała już wypić któryś z tych napojów, jako nerwuska wybrałabym matchę. Ale jeśli pijesz kawę, po prostu upewnij się, czy robisz to o właściwej porze dnia w trosce o zdrowy sen.
Zaloguj się, aby zostawić komentarz.