Słowo „ludowość” przez lata łączone było z poczuciem wstydu – mówi projektantka akcesoriów Zofia Chylak, która w swoich kolekcjach odczarowuje polski folklor i przywołuje zapomniane rozdziały z historii rodzimej kultury. – Z wykształcenia jestem historyczką sztuki, teraz zostałam samozwańczą etnografką – dodaje.
Za plecami Zofii Chylak stoją oparte o ścianę tablice wypełnione zdjęciami, rysunkami i wycinkami z gazet. Stara XIX-wieczna fotografia ukazująca życie polskiej wsi, botaniczna ilustracja, wzór ręcznie robionej koronki. – Z wykształcenia jestem historyczką sztuki, teraz zostałam samozwańczą etnografką – uśmiecha się zza biurka Zofia. – Wielką radość sprawia mi grzebanie w starych polskich opowieściach. Kolekcjonuję książki, albumy. Licytuję je na aukcjach i często sprowadzam z zagranicy, bo w kraju są niedostępne. Nasze dziedzictwo jest bogate, mamy być z czego dumni – dodaje. Podkreśla, że „ludowość” przez lata łączono ze wstydem. – Wiele procesów w niełatwej historii Polski miało wpływ na to, że odrzucono wszystko, co związane z folklorem. Mowa o kulturze szlacheckiej, wojnach, komunizmie, a potem nagłym wyjściu zza żelaznej kurtyny i otwarciu się na to, co nowe, zachodnie. Niektóre tradycje, obyczaje i obrzędy popadały w zapomnienie – mówi Zofia. To boli wychowaną w pełnym patriotycznych wartości domu projektantkę.
W 2024 roku w dziesiąte urodziny marki Zofia Chylak ruszyła z linią Heritage (ang. „dziedzictwo”), współtworzoną z polskimi rzemieślnikami i muzeami
W efekcie powstały unikatowe, ręcznie wykonane akcesoria, czerpiące z lokalnych tradycji, w tym chusty, tiulowe kołnierze i kryzy. Pierwszą kolekcję, inspirowaną tradycjami żywieckimi, stworzyła we współpracy z Małgorzatą Ostrowską z Żywca, która ręcznie wyhaftowała kołnierze, kryzy i chusty na bawełnianym tiulu, zgodnie z tradycyjną, lokalną metodą kultywowaną od ponad 150 lat. Często używa się przy tym charakterystycznej mieszanki haftu łańcuszkowego i prostego. – Do stworzenia linii zainspirowały mnie przygotowania do kampanii, którą planowaliśmy sfotografować w Żywcu. Od lat fascynowały mnie tamtejsze bogate stroje mieszczańskie, noszone od pokoleń, dekorowane haftami, pięknymi kołnierzami i kokardami. Chciałam zamówić taki strój do sesji. Wtedy usłyszałam, że jego wykonanie trwa dwa lata. Co więcej, nosić go mogą wyłącznie żywieckie mieszczki i zgodnie z tradycją, trzymanie w tym czasie w dłoni torebki jest zabronione – tłumaczy Chylak. Współpracowała wówczas z Muzeum Miejskim w Żywcu i długo musiała przekonywać jego kustoszkę, Dorotę Firlej, by zgodziła się na takie wykorzystanie tradycyjnego stroju. Dorotę Firlej, kustoszkę Muzeum Miejskiego w Żywcu, Chylak przekonała wiedzą z zakresu symboliki strojów. – Zapewniłam, że podejdę do tematu z absolutnym szacunkiem. Wzruszyło mnie to, że wciąż są miejsca w Polsce, które stoją na straży tradycji i podchodzą do niej jak do sacrum – przyznaje projektantka..
Pierwsza, czerpiąca z żywieckich tradycji kolekcja Heritage szybko się wyprzedała
– Zainteresowanie jest duże, więc wciąż próbujemy nadgonić z produkcją. Nie ma możliwości przyspieszenia tego procesu. Jeden robiony ręcznie kołnierz Małgorzata Ostrowska wykonuje przez dwa, trzy tygodnie, chustę miesiąc. Sama kończyłam kurs haftu historycznego i doskonale wiem, jak wielkiej precyzji wymaga ta praca i dlaczego trwa w nieskończoność – wyjaśnia Zofia. Zainteresowanie linią Heritage nie ogranicza się do Polski, Zofia Chylak przyznaje, że sporo zamówień wysyła też za granicę. O żywieckich i łemkowskich strojach i tradycjach w kampaniach Chylak pisze też międzynarodowa prasa, w tym amerykański i brytyjski „Vogue”. – Najbardziej hermetyczna była zawsze prasa francuska, ciężko w niej zaistnieć. Linia Heritage otworzyła mi do niej drzwi – dziennikarze „Le Monde” czy „Milk Magazine” z zafascynowaniem słuchali, gdy opowiadałam o naszym folklorze. Nigdy o tym nie słyszeli – tłumaczy. Linia Heritage pozytywnie wpłynęła też na lokalnych twórców. – Panie z Żywca przyznały, że ich twórczość cieszy się większym zainteresowaniem. Coraz więcej turystów przyjeżdża też, by zobaczyć te tradycje na żywo – podkreśla projektantka. Podobnym zainteresowaniem cieszy się druga kolekcja Heritage, inspirowana tradycjami łemkowskimi, tu znalazły się m.in. ręcznie haftowane w Polsce chusty z perłami, dekoracyjne gumki do włosów z tkaniny Moiré i wykończone czarną haftowaną tasiemką sznury pereł, inspirowane biżuterią ludową.
W kolejną podróż, związaną z trzecią kolekcją linii Heritage, wyrusza do Bobowej
Z każdą kolejną kolekcją Zofia Chylak stawia sobie nowe wyzwania. Jak podkreśla, wiele jest jeszcze historii do odkrycia i do opowiedzenia. W kolejną podróż, związaną z trzecią kolekcją linii Heritage, wyrusza do Bobowej. To położone w dolinie rzeki Białej miasto, którego związane z koronką klockową tradycje sięgają początków XVI wieku. – To bardzo konkretny i ciekawy rodzaj koronki. Od XIX wieku istniał tu prężnie działający ośrodek ze szkołą koronkarstwa działającą, z przerwą na II wojnę światową, aż do lat 90. – mówi projektantka, podkreślając, jak bogaty jest tamtejszy folklor, w tym rękodzieło. Zainspirowana nim, stworzyła kolekcję składającą się z mankietów, kołnierzy, fartuszka i nakładki na torebkę. Wszystkie ukazujące tradycyjne dla Bobowej wzory kwiatowe (margerytki, lilie, liście kasztanowca) akcesoria wykonane zostały ręcznie przez Jadwigę Śliwę, wieloletnią nauczycielkę w Szkole Zawodowej, zajmującą się koronką od 15. roku życia oraz Ewę Szpilę, założycielkę polskiego oddziału Międzynarodowej Organizacji Koronek Klockowych i Igłowych (OIDFA).
Majowy numer „Vogue Polska” dostępny w kioskach i salonach prasowych od 24 kwietnia. Wydanie możesz też zamówić z wygodną dostawą do domu.
Zaloguj się, aby zostawić komentarz.