Sztuka we wnętrzu

Sztuka nie może pełnić tylko funkcji dekoracyjnej, ponieważ zawsze jest lustrem duszy. To osobista sprawa, odniesiona do codziennego życia. Musi budzić dobre emocje – przekonuje architekt, projektant i scenograf Boris Kudlička w rozmowie z Ewą Mierzejewską w w kolejnym odcinku z serii BMW Art Club. Rozmowy o sztuce. 

Większą część dnia spędzamy w pomieszczeniach – w domu, pracy czy restauracji. Dobrze urządzona przestrzeń zapewnia nam komfort, dodaje energii do działania, pozwala się zrelaksować. W polskich wnętrzach sztuki jest wciąż raczej mało, dopiero wchodzimy w etap, na którym docenia się jej wagę i wartość. Sztuka otwiera ludzi na myślenie i odczuwanie, dlatego powinniśmy z nią obcować nie tylko w galerii czy muzeum, lecz także w codziennych wnętrzach, w domu, pracy, przestrzeni publicznej. Polacy docenili już design, materiał i rzemiosło artystyczne – czas zatem na sztukę współczesną.

Zaprojektowanie nowoczesnego i eleganckiego wnętrza, którego dominantę kompozycyjną stanowi sztuka współczesna, to jednak nie lada wyzwanie. Zajmuje się tym scenograf, architekt i projektant wnętrz Boris Kudlička. Jedną z jego ostatnich realizacji stanowi przestrzeń Hotelu Raffles Europejski, ozdobiona kolekcją polskiej sztuki współczesnej. Wedle jego zamysłu miała to być wizytówka Polski pod względem rzemiosła i sztuki, wyróżniająca nas na tle Europy.

Kudlička przeszedł do architektury wnętrz ze scenografii teatralnej, tęskniąc za tym, co trwałe, co pracuje ze światłem, czasem porą roku. Teatr i projektowanie przestrzeni mają jednak wspólny mianownik – to opowiadanie historii jako jeden z najistotniejszych elementów myślenia o wnętrzu, z których każde stawia inne wymagania. Obiekty historyczne dopominają się o współczesną interpretację – między dekoracyjną wartością historyczną a minimalistyczną wyciszającą kompozycją artystyczną panuje harmonijny kontrapunkt, dzięki czemu te wartości się doskonale uzupełniają. Działa to również w drugą stronę. Nowoczesne wnętrze zyska charakter, jeśli dobierzemy do niego bardziej konserwatywne czy historyczne dzieła sztuki.

Jednak dobór dzieł sztuki do wnętrza zawsze musi być świadomym wyborem oraz decyzją właściciela i użytkownika danej przestrzeni. Sztuka to bowiem kluczowy element koncepcji wnętrza, nie stanowi jedynie ornamentu czy ozdoby. Komponuje się ją w przestrzennych osiach pomieszczeń, aby charakteryzowała i definiowała ludzi związanych z danym miejscem, opowiadała o ich duszach, jak ujmuje to Kudlička. W ten sposób dochodzi do organicznej rozmowy pomiędzy przestrzenią a jej użytkownikami, buduje się tożsamość wnętrza. Sztuka nie może pełnić tylko funkcji dekoracyjnej, ponieważ zawsze jest lustrem duszy, przekonuje Boris Kudlička. To osobista sprawa, odniesiona do codziennego życia. Musi budzić dobre emocje.

Warto jednak skonsultować swój pomysł na sztukę we wnętrzu z profesjonalistą – każdy detal gra istotną rolę. Należy zadbać o odpowiednie oświetlenie dzieł, wydobycie i uwypuklenie ich geometrii, niczym w małej galerii sztuki. Szczegóły techniczne i praca kuratorska to istotny element eksponowania obiektów – na przykład obrazy nie mogą być powieszone zbyt wysoko, a rzeźby powinno się dać obejrzeć z każdej strony. Co więcej, każda przestrzeń jest inna, każdą należy inaczej skonceptualizować pod kątem sztuki, zmierzyć odległości od okien, powierzchnię ścian, kubaturę pomieszczenia, dostosować do mebli i wyposażenia. Taka weryfikacja infrastruktury i wizualności to niezbywalny element aranżacji wnętrza, w którym sztuka ma zachwycać i przyciągać.

Dzieła sztuki to właściwie niezbędny element pięknej i urządzonej ze smakiem przestrzeni. Potrafią wydobyć jej autentyczność i prawdziwą wymowę. Nie chodzi tylko o obrazy czy rzeźby, ale może to być też video-art, sztuka ruchoma, oparta na nowych technologiach i multimediach. Dostosowuje się ona wtedy do pory dnia, do klimatu, do muzyki. Pomaga to budować nastrój i emocje. Różnorodność stylistyczna i technologiczna to wielka wartość.

Sztuka to głos człowieka, który o czymś mówi, jak przekonuje Kudlička. Wrażliwa osobowość artysty nasącza sobą pewne elementy z przestrzeni, którą obserwuje, i przekształca ją w obraz. Ten obraz ma wartość zatem nie tylko estetyczną, ale przede wszystkim konceptualną. Sztuka to ważny element naszego życia, rozwija nas, wyzwala w nas nową energię intelektualną i emocjonalną. Zwłaszcza po okresie izolacji pojawia się większy głód i potrzeba używania sztuki w naszej przestrzeni życiowej. Skrajne sytuacje powodują przewartościowanie, zmianę punktów widzenia. Potrzebujemy pierwiastka duchowego, który jest w sztuce. Prosta konsumpcja rzeczy materialnych już nam nie wystarcza.

Marka BMW od niemal 50 lat współpracuje z artystami. W Polsce jest partnerem Narodowej Orkiestry Polskiego Radia w Katowicach, Teatru Wielkiego – Opery Narodowej w Warszawie i Filharmonii Szczecińskiej. Coroczne wydarzenia BMW Art Club na różne sposoby promują, popularyzują i przybliżają sztukę. W 2018 r. odbyły się koncerty muzyki Krzysztofa Pendereckiego, Witolda Lutosławskiego, Henryka Mikołaja Góreckiego i Andrzeja Panufnika z oprawą wizualną Witka Orskiego, a w minionym roku na deskach Teatru Wielkiego – Opery Narodowej wystawiono „Carminę Buranę (Mgnienie Oka)” Carla Orffa z pokazem wizualnym Borisa Kudlički.